حال ورزش بانوان ایران خوب نیست

بانــوان نیمــه گمشــده ورزش ایــران هســتند و در حالی کــه معاونــت بانــوان در وزارت ورزش و جوانــان داریــم و در هــر یــک از فدراســیونها نایــب رییــس بانــوان هســت امــا عمــلا کمتــر از ده درصــد بانــوان بــه نســبت آقایــان در ورزش قهرمانــی فعالیــت دارنــد و در ورزش همگانــی هــم واقعــا آمارهــا ناراحــت کننــده و تاســف بــار اســت.

بــر خــاف ادعای مســئولین فدراســیون همگانــی کــه از آمــار ۱۷ درصدی ورزش همگانــی در ایــران مــی گوینــد و مدعــی انــد کــه نیمــی از ایــن آمــار متعلــق بــه بانــوان اســت امــا آمــار دقیــق ورزش همگانــی در کشــور مــا بین ۳ تــا ۵ درصــد اســت و از ایــن بیــن نیــم درصــد را بانــوان تشــکیل مــی دهنــد.

در ورزش قهرمانــی اوضــاع کمــی بهتراســت چــرا کــه اســتعداد بانــوان در کســب مــدال کــه تــا مــدال المپیک هــم پیــش رفتــه بســیار بالاتــر از آن چیزی اســت کــه متولیــان ورزش برنامــه ریــزی کــرده انــد! در حقیقــت بانــوان خیلی جلوتــر از برنامــه مدیریــت ورزش حرکــت مــی کننــد.

خانــم فریــب محمدیــان معــاون ورزش بانــوان در حالــی ایــن پســت مهــم را در دســت گرفتــه کــه تخصصــی در حــوزه ورزش نــدارد و البتــه کــه گفتــه می شــود از جملــه بازنشســتگانی اســت کــه بایــد برود ولــی تا قانــون بــه او اجازه مــی دهــد مــا هــم بــه جایگاهــش احترام مــی گذاریــم ولــی حقیقتا قــدم مثبتی بــرای ورزش بانــوان برنداشــته انــد. قدمهایــی کــه همــان ابتــدا خانــم هاشــمی بــرای ورزش بانــوان برداشــت و بزرگانــی مثــل خانــم هــا نظرعلــی، شــهریان، .واقعــا جانانــه حمایــت و دفــاع کــردن بــه قــدری محکــم بــود …طاهریــان و کــه ورزش بانــوان بــه یکبــاره جهشــی بســیار ســازنده داشــت و ایــن جهــش بــود کــه امــروز درهــای ورزش بــه روی بانــوان بــاز اســت. یــک روزی ورزش مــا بــه پرچمــداری خانمــی بنــام لیــدا فریمــان در المپیــک آتانتــا به خــود می بالیــد وامــروز بــا مــدال کیمیــا علیــزاده افتخــار مــی کنیــم و ایــن جهــش فــوق العــاده بــوده اســت امــا اگــر واقعا سیســتم حاکــم بــر ورزش بانوان خــوب کار مــی کــرد امــروز بانــوان ســهم بیشــتری از ورزش مــی گرفتنــد.

تنهــا هنــر مدیــران ورزش بانــوان بعــد از آن جهــش اولیــه زمانــی اســت کــه بانویــی مــدال مــی گیــرد و ایشــان بــرای گرفتــن عکــس یــادگاری مهیــا مــی شــوند و کلــی دوربیــن دنبــال آنهــا راه مــی افتــد تــا خــود را حامــی و فعــال ورزش بانــوان بداننــد. ورزش بانــوان در بعــد قهرمانــی را بایــد مدیــون ســماجت و شــجاعت و اســتعداد دختــران ایــران زمیــن دانســت کــه خیلــی مبــارزه مــی کننــد تــا خود را بــه مســئولین تحمیــل کننــد. خانــم محمدیــان کــه مدعــی حمایــت از ورزش بانــوان اســت بفرماینــد بــرای ورود بانــوان بــه ورزشــگاه آزادی آیــا رایزنــی جــدی (منهای نامه نــگاری اداری کــه جــواب هــم نمــی دهــد) کــرده انــد؟

ورود بانــوان بــه دیــدار پرســپولیس و کاشــیما ارتباطــی بامدیریــت خانــم محمدیــان نداشــت کــه اگــر fifa و afc فشــار نمــی آوردنــد ایــن اتفــاق نمــی افتــاد و اگــر واقعــا خانــم محمدیــان مدعــی اســت کــه بــا درایــت وی ایــن اتفــاق افتــاده لطفــا در بازیهــای لیــگ هــم درهــا را بــه روی خانــواده هــا بــاز کنند.

و امــا مســاله مهمتــر از ورد بانــوان بــه ورزش گاهــا نــوع نــگاه بــه ورزش بانــوان در شهرستانهاســت کــه هنــوز هــم نــه از ســوی خانوادهــا بخوبــی پذیرفتــه شــده و نــه از ســوی متولیــان تصمیــم گیــر در اســتانها.
در بســیاری از شهرســتانها هنــوز هــم بانــوان مخفیانــه بایــد ورزش کننــد چــه اینکــه هــر شــهر دارای قوانیــن و دیدگاههــای عرفــی خــاص خودش اســت و خیلــی برایشــان قوانیــن روزمــره معنــا و مفهومی نــدارد.
بــا ایــن وجــود شــما اگــر نســبت بگیریــد مــی بینیــد کــه نســبت ورزشــکاران آقایــان بــه بانــوان ۹۰ به ۱۰ اســت و همیــن نســبت در نوع مــدال هــای بانوان هــم دیــده می شــود.
اگــر کیمیــا علیــزاده اولیــن مــدال آور بانــوان در المپیــک بــود بواســطه نبــوغ ذاتــی و مبــارزه جانانــه بانــوان بــرای احقــاق حــق خــود بــود و از آن روزی که کیمیــا مــدال گرفــت تــا بــه امــروز چندتــا کیمیــا علیــزاده تحویــل تکوانــدو و کل ورزش شــده و پــرورش یافتــه تــا بازهــم در المپیــک مــدال بگیریــم. اگــر واقعــا خانــم محمدیــان و سیســتم ورزش بانــوان بــه خوبــی اســتعدادیابی مــی کننــد و کار مــی کننــد لطفــا بــرای آینــده برنامــه های خــود را اعــام کنند تــا مــا هــم بدانیــم کجــای کار هســتیم و کجــا نقطــه قــوت و ضعــف داریم. هــر چــه هســت ورزش بانــوان و معاونــت ورزش بانــوان بــود و نبــودش خیلــی تاثیــری در ارتقــای ورزش بانــوان نــدارد و مــا ایــن را بــا توجــه به گفته هــای ورزشــکاران و مربیــان و کارشناســان ورزش بانــوان عــرض مــی کنیــم و امیدواریــم کــه ایــن مطالــب موثر افتــد و یــک اســتراتژی موثری بــرای ورزش بانــوان اتخــاذ کنیم.

حال ورزش بانوان ایران خوب نیست

در این میان بسیاری از ورزش های آبی هنوز برای زنان، تنها ورزش های داخلی هستند و ورزشکاران زن در این رشته ها، امکان حضور در مسابقات خارج از کشور را ندارند، هرچند این اواخر، مایوی اسلامی نیز از سوی برخی شرکت ها وارد بازار شده است، اما هنوز مجوز استفاده از آن برای شرکت در مسابقات بین المللی از سوی فدراسیون های داخلی صادر نشده است

بازی های بانوان کشورهای اسلامی سکوی پرش حضور بانوان در میدان های بین المللی

ورزش زنــان در ایــران پــس از انقــاب ســال های دشــواری را تجربه کــرد. روی کار آمــدن حکومتــی کــه حجــاب را بــه عنــوان یکــی از مشــخصه های اصلــی نظــام خــود پــاس مــی دارد، باعــث شــد تــا زنــان ورزشــکار ایرانــی علــی رغــم داشــتن تواناییهــای بالقــوه بــه دلیل مخالفت فدراســیونهای جهانــی از عرصه هــای قهرمانی حــذف شــوند و تمامــی امکانــات ورزشــی که تــا پیــش از آن زنــان امکان اســتفاده از آن را داشــتند، در اختیــار مــردان قــرار بگیرد.
مخالفــت فدراســیون هــای جهانــی بــا ورزش زنان باحجاب ســبب شــد تــا حدود ده ســال پــس از انقــلاب زنــان ایرانــی از امــکان شــرکت در مســابقات ورزشــی محــروم شــوند. بســیاری از زنــان عاقمنــد بــه ورزش نیــز بــا امکانــات محــدود موجــود تنهــا می توانســتند در مســابقات داخلــی در صــورت وجــود شــرکت کننــد.
اولیــن جرقه هــای حضــور زنــان ورزشــکار در میدان های بین المللــی بــا انتصــاب فائــزه هاشــمی بــه عنــوان رئیــس فدراســیون اســلامی ورزش زنــان زده شــد. او در ســال ۱۳۷۲ موفــق شــد تــا اولیــن دوره بازی هــای بانــوان کشــورهای اسلامی در تهــران برگــزار کنــد و پــس از آن بــود کــه همــه بــا نمایــش زنــان ورزشــکار در میدان هــای بین المللــی بــا حجــاب تأییــد شــده موافقــت کردنــد.

فائــزه هاشــمی در ایــن خصــوص به فرهنگســتان فوتبــال گفتــه بــود: «در آن دوران مــرزی دختــران مــا نمی توانســتند اعــزام برون داشــته باشــند و فقــط در مســابقات  داخلــی شــرکت می کردنــد تــا می رســیدند بــه تیــم ملــی و در هیــچ مســابقه ای نمی توانســتند شــرکت کننــد، ایــن باعــث بی انگیزگــی دختــران مــا شــده بــود و واضــح اســت وقتــی بی انگیــزه می شــوید دیگــر نمی توانیــد رشــد کنیــد. در واقــع وقتــی دیدیــم دختــران مــا بــرای خروج از کشــور و حضــور در مســابقات مختلف بــه خاطــر مســأله حجــاب مشــکل دارنــد، گفتیــم مســابقاتی بــرای کشــورهای اســامی ترتیــب دهیــم تــا یــک راه دیگــر بــرای اثبــات توانایــی دخترانمــان وجود هایشــان برگــردد».

ســه ســال پــس از آن لیــدا فریمــان، پرچمــدار کاروان ورزش ایران در المپیک شــد. بــا ایــن حــال بــا گذشــت چهــل ســال از انقــلاب، ورزش زنــان در ایــران همچنان زیــر ســایه بی توجهــی و تبعیــض، نتوانســته اســت در میدان بین المللی درخشــش درخــوری داشــته باشــد.

عــدم اختصــاص امکانــات مناســب و ســرمایه های گذاری نابرابــر در رشــته مختلــف ورزش زنــان و همچنیــن حجــاب ورزشــکاران ایرانی باعث شــده اســت تــا آنــان نتواننــد در بســیاری از میادیــن حاضــر شــده و یــا موفقیت های مســتمری داشــته باشند.

مانعی که مانع نبود

حجــاب یکــی از مهم تریــن عواملــی بــود کــه بــرای حــدود یــک دهــه باعــث حــذف ورزشــکاران زن در ایــران شــد. بــا تعریــف حجــاب در ایــران، ورزشــکاران زن بایــد طبــق مقــررات داخلــی در مســابقات حضــور پیــدا کننــد.

ایــن درحالــی بــود کــه در بســیاری از رشــته های ورزشــی، فدراســیون های جهانــی حجــاب زنــان ورزشــکار را بــه عنــوان مانــع بــرای فعالیــت ورزش تلقــی کــرده و آن را مــورد تأییــد قــرار نمی دادنــد.

در رشــته هایی ماننــد فوتبــال، والیبــال و بســکتبال و دیگــر ورزش هــای گروهــی، فدراســیون های جهانــی تــا همیــن دو ســال پیــش پوشــش ورزشــکاران ایرانــی را تأییــد نکــرده بودنــد. تــازه چندســالی اســت کــه بســیاری از فدراســیون ها بــه صرافــت افتاده انــد کــه توجــه مســئولان فدراســیون های جهانــی را بــرای قبــول حجــاب ورزشــکاران ایرانــی جلــب کنند. پیــش از ایــن ورزش زنــان مقوله مهمی تلقــی نمی شــد، مدیــران وقــت ترجیــح می دادنــد آن را بــه کلــی نادیــده بگیرنــد و منابــع مالــی خــود را خــرج رشــته های مــردان کننــد.

حال ورزش بانوان ایران خوب نیست

اگــر بــه ایــن مســأله، تأثیــر داشــتن حجــاب در بــازی ورزشــکاران زن را نیــز اضافــه کنیــم، بیشــتر متوجــه می شــویم کــه دختــران ورزشــکار در چــه شــرایط نابرابــری وارد مســابقات می شــوند.

بســیاری مواقــع در هنــگام تماشــای مســابقه ورزشــکاران زن ایرانــی بــا حریفــان خارجــی دیده ایــم کــه آنهــا دائمــا مراقبنــد تــا کلاه ورزشــی از سرشــان جــدا نشــود، در مســابقات هندبــال قهرمانــی آســیا و همچنیــن تکوانــدو در ســال گذشــته، بارهــا بازیکنــان بــه دلیــل شــرایط مســابقه بــا افتــادن کلاه هایشــان مواجــه می شــدند و ناچــار بودنــد بــه جــای تمرکــز  بــر مســابقه، مراقــب حجابشــان باشــند تــا بــا محرومیت هــای بعــدی مواجــه نشــوند.

در به در به دنبال اسپانسر

یکــي از بزرگتریــن مشــکات ورزش زنــان در ســالهاي اخیــر، عــدم ســرمایه گــذاري اسپانســرها در ورزش زنــان و بودجــه انــدک بخــش زنــان در فدراسیونهاســت.
ایــن مســاله باعــث شــده اســت در مــوارد متعــددي در میانــه فصــل ورزشــي، بســیاري از هــا بــه دلیــل نداشــتن بودجــه کافــي منحــل شــوند. برخــي از باشــگاهها نیــز بــه محــض تیم برخــورد بــا مشــکات مالــي در اولیــن حرکــت، اقــدام بــه انحــلال تیمهــاي زنــان کننــد.
در ایــران فدراســیونهاي ورزشــي بودجه شــان را از وزارت ورزش و کمیتــه ملــي المپیــک دریافــت مي کننــد و آن را برحســب محبوبیــت و یــا میــزان مــدال آوري میــان فدراســیونهاي مختلــف تقســیم میکننــد، واضــح اســت کــه در ایــن میــان کمتریــن میــزان بودجــه در هــر فدراســیون بــه حــوزه زنــان میرســد.

در ســالهاي گذشــته بارهــا تیمهــاي والیبــال و یــا هندبــال زنــان بــه دلیــل نداشــتن بودجــه مناســب امــکان شــرکت در رقابتهــاي آســیایي را از دســت داده انــد.
اگــر ایــن وضعیــت را در کنــار شــرایط ورزشــکاران مــرد مــورد بررســي قــرار دهیــم، اوج تبعیــض و نابرابــري در ایــن حــوزه بیشــتر بــه چشــم می آیــد. در حالــي کــه متوســط قــرارداد یــک بازیکــن نیمکتنشــین در لیــگ برتــر ایــران، ۵۰۰ میلیــون تومــان اســت، هزینــه کل یــک تیــم فوتبــال در لیــگ دســته اول زنــان بــراي یــک فصــل، بــه همیــن میــزان اســت.

ورزشــکاران زن اعتــراض میکننــد کــه بــا هزینــه یــک بازیکــن متوســط مــرد، میتــوان یــک تیــم زنــان را اداره کــرد و این مســأله در بســیاري از شــهرهاي کوچک کــه زنــان عمــا امکانــات تفریحــي دیگــري ندارنــد، میتوانــد بــه حضور اجتماعــي آنــان و ســالم تر شــدن جامعــه کمــک کنــد.

اگر این وضعیت را در کنار شرایط ورزشکاران مرد مورد بررسي قرار دهیم، اوج تبعیض و نابرابري در این حوزه بیشتر به چشم می آید. در حالي که متوسط قرارداد یک بازیکن نیمکتنشین ۵۰۰ میلیون تومان است،  در لیگ برتر ایران، هزینه کل یک تیم فوتبال در لیگ دسته اول زنان براي یک فصل، به همین میزان است.

همین یک ماه پیش سه تن از بهترین بازیکنان تیم فوتسال زنان، به دلیل اعتراضشان به عدم دریافت پاداش قهرماني آسیا پس از گذشت یکسال، به دور جدید تمرینات تیم ملي دعوت نشدند، این درحالي است که ملي پوشان مرد بسیاري اوقات با پیروزي در رقابتهاي آسیایي پاداشهاي کلان دریافت کردند.

زنــان ورزشــکار کــه بــا قراردادهاي بســیار کــم در ســطح اول ورزش ایــران حضــور دارنــد در صورت کســب مقام نیــز، ســهمي از جوایز متعدد فدراســیون هــا ندارند. همیــن یــک مــاه پیش ســه تــن از بهتریــن بازیکنــان تیم فوتســال زنــان، بــه دلیــل اعتراضشــان بــه عــدم دریافــت پــاداش قهرمانــي آســیا پــس از گذشــت یکســال، بــه دور جدیــد تمرینــات تیــم ملي دعــوت نشــدند، ایــن درحالي اســت کــه ملــي پوشــان مــرد بســیاري اوقــات بــا پیــروزي در رقابتهــاي آســیایي پاداشــهاي کلان دریافــت کردنــد.

عدم حمایت اسپانسرها

باوجــود همــه ایــن مشــکات و گلایــه هــاي ورزشــکاران زن، امــا اسپانســرها همچنــان تمایلي براي ســرمایه گــذاري در ایــن حــوزه ندارنــد. نداشــتن تماشــاچي و همچنیــن محدودیتهاي ورزشــکاران زن بــراي حضــور در تبلیغــات از دلایــل عــدم رغبــت اسپانســرها است.

از آنجایــي کــه مســابقات زنــان پخــش تلویزیوني نــدارد و همچنین ها نیــز علاقــه کمتــري بــه پیگیــري و انتشــار اخبــار ایــن رســانه حــوزه دارنــد، هیــچ توجیه اقتصــادي براي حمایــت مالــي از ورزش زنــان وجــود نــدارد.
اگــر چنــد دقیقــه ویدیــو و یــا عکســهاي موجــود از ورزش زنــان را ها حــذف کنیــم، عملا هیــچ چیــز دیگــري از ورزش زنان در رســانه موجــود نیســت. ورزشــکاران زن نــه از طــرف مــردم چنــدان مــورد توجــه قــرار میگیرنــد تا کســب شــهرت برایشــان انگیــزه اي باشــد بــراي تلاش بیشــتر و کســب مدالهاي بهتــر و نه از جانب مســئولان کنند.

شــهرزاد مظفــر ســرمربي ســابق تیــم ملــي فوتســال زنــان، کــه هم اکنــون هدایــت تیم هــاي پایــه در کویــت را برعهــده دارد، پیش تــر گفتــه بود: «رســانه اي نشــدن ورزش زنان، مســأله ي بســیار مهمــي اســت. ورزش بــا شــهرت گــره خــورده اســت. هرچــه ایــن ورزش در محیط بســته انجام شــود و دیده نشــود، جلوي پیشــرفت  را می گیرد . مثلا مــا در مســابقات اینچئــون کــره رفتیــم فینال، تــا آن زمــان خیلــي انعــکاس خوبــي داشــت. مــن فقــط یــک ســؤال دارم؛ آیــا ایــن بــازي، فینــال مســابقات آســیایي، نمیشــد پخــش رادیویــي شــود؟
چقــدر میتوانســت در روحیــه ي بچــه هــا تاثیــر بگــذارد؟ یعنــي کافــي بــود مــن بــه بچــه هــا بگویــم کــه بــازي شــما در سراســر ایــران، دارد پخــش رادیویــي میشــود. پخش رادیویــي براي ورزش زنــان میتوانــد بســیار کمــک کننــده باشــد و به آنهــا روحیه دهــد.»

مجمــوع ایــن شــرایط باعــث شــده اســت تــا ورزشــکاران زن درحالــي کــه در بهتریــن ســنین ورزشي شــان هســتند و امــکان  رشــد و موفقیــت چشــمگیر دارنــد، در میانــه راه ورزش را رهــا کــرده و بــه دنبــال کســب درآمــد برونــد.

در چنیــن وضعیتــي و در ســایه بي توجهي مســئولان ورزشــي، بــه نظــر میرســد رســانه ها مي تواننــد بــا توجــه بیشــتر بــه مســئله ورزش زنــان و بررســي مشــکات و محدودیت هــا و شــرایط حاکــم بــر آن، وزرات ورزش را مجبــور کننــد تــا ســرمایه گذاري بیشــتري در ایــن حــوزه انجــام دهــد.

این هفته | inhaftemag.com