به گزارش مجله خبری این هفته ؛ مشاوره قبل از ازدواج به عنوان مهمترین نکته‌ای است که به افراد کمک می‌کند واقع‌بینانه به امر ازدواج نگاه کنند و از هرگونه احساسات غیرعقلانی بپرهیزند چرا که پایه و اساس ازدواج بر مبنای معیارهای عقلانی استوار است. مشاوره قبل از ازدواج نوعی روش درمانی است که به زوجین کمک می‌کند تا خود را برای ازدواج آماده کنند، جوانان با انجام این مشاوره می‌توانند مشکلات احتمالی که در زندگی مشترک پیش می‌آید را شناسایی کنند و از قبل راه حل‌هایی برای آن بیندیشند، این مشکلات می‌تواند شامل امور مالی، روش‌های تربیت فرزندان، اهداف شغلی و موارد دیگر باشد.
این گونه مشاوره‌ها معمولاً توسط درمانگرانی ارائه می‌شوند که مجوز مشاوره خانواده و ازدواج دارند و طبق مطالعات انجام شده، مشاوره قبل از ازدواج در پایداری زندگی مشترک افراد تأثیر بسزایی داشته و احتمال طلاق را کاهش می‌دهد. یکی از علل بروز اختلاف و طلاق در میان خانواده‌ها که در دادگاه‌ها مشاهده می‌شود این است که زوجین بدون شناخت از یکدیگر و مشاوره وارد زندگی مشترک می‌شوند و این امر کاملاً اشتباه است؛ «هم کُف» بودن از توصیه‌های دین اسلام برای همسرگزینی است در نتیجه یکی از راه‌ها برای ضمانت پایداری زندگی مشاوره قبل از ازدواج است.
اهمیت پاسخ چهار سوال در مشاوره قبل از ازدواج
محمدعلی ناجی‌نیا، روانشناس و مدرس آموزش پیش از ازدواج در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به مطرح بودن چهار سوال در مورد مشاوره قبل از ازدواج و لزوم پاسخگویی به آنها، اظهار می‌کند: در این که چه کسانی به مشاوره قبل از ازدواج نیاز دارند یک تصور عامیانه وجود دارد. اگر یک زن و مرد در دوران آشنایی و قصد ازدواج مشکل یا چالشی نداشته باشند دیگر نیاز به مشاوره قبل از ازدواج نیست و مشاوره قبل از ازدواج مربوط به زمانی است که آنها مشکل پیدا کرده و دچار چالش می‌شوند این باور نادرستی است، همه افرادی که حتی در دوران آشنایی به ظاهر شرایط خوبی را طی می‌کنند باید برای مشاوره قبل از ازدواج مراجعه کنند.
وی اضافه می‌کند: دومین مسئله این که مشاوره قبل از ازدواج برای افرادی است که خود نمی‌توانند تصمیم بگیرند و کسانی که تصمیم قاطع دارند نیازی به مشاوره ندارند، متأسفانه این یک باور عامیانه است اگر فردی با اطمینان شخص مقابل را انتخاب کرده است مشاوره قبل از ازدواج معنایی نمی‌دهد، همه افرادی که از انتخاب خود کاملاً اطمینان دارند و کسانی که دچار تردید هستند باید مشاوره قبل از ازدواج را در برنامه‌های خود قبل از تشکیل زندگی زوجی داشته باشند.
این مدرس آموزش پیش از ازدواج، تاکید می‌کند: سومین مسئله این که اگر زن و مرد سن پایینی داشته و گرم و سرد روزگار را نچشیده باشند یا افرادی با تحصیلات و سنین بالاتر باید به مشاوره قبل از ازدواج مراجعه کنند، متأسفانه این هم باور عامیانه است، همه افراد در سن پایین و بالا به مشاوره قبل از ازدواج نیازمند هستند و سن انسان‌ها، درک آنها از ازدواج، آگاهی و تحصیلات نمی‌تواند مانع از وارد شدن آنها به مشاوره قبل از ازدواج شود.
این زوج درمانگر، تصریح می‌کند: مسئله دیگر این که افرادی که یک بار ازدواج کردند و به هر دلیلی ازدواج آنها به طلاق منجر شده است، برای ازدواج دوم به مشاوره قبل از ازدواج نیاز ندارند، این باور هم عامیانه است که این افراد یک بار این مسیر را رفتند و راه را یاد گرفتند و نیاز به مشاوره ندارند در حالی که آنها بیش از بقیه انسان‌ها به مشاوره قبل ازدواج نیاز دارند، کسی که در کارنامه خود یک شکست در رابطه عاطفی‌اش وجود دارد، به معنای این است که شانس او برای شکست‌های بعدی حداقل به اندازه انسان‌هایی است که تاکنون ازدواج نکردند.
درک درستی از اهمیت مشاوره قبل از ازدواج نداریم
ناجی نیا در مورد این که مشاوره قبل از ازدواج به چه شیوه‌ای انجام شود تا پروسه درستی داشته باشد، می‌گوید: این که چه کسی صلاحیت دارد مشاوره قبل از ازدواج را برای جوانان انجام دهد مهم است، متأسفانه بسیار می‌بینیم افرادی با هم ازدواج کردند در حالی که صلاحیت ازدواج با هم را نداشتند، موارد بسیاری هم برای مشاوره طلاق آمدند و متوجه شدم آنها از ابتدا ازدواج و انتخاب خوبی نداشتند، اما به دلیل این که یک مشاور نامناسب انتخاب کردند و آن مشاور با اطلاعات و تخصص نامربوط به آنها اطمینان داده که ازدواج آنها کارآمد است با هم ازدواج کردند و بعد از مدت کوتاهی در زندگی دچار تنش شدند.
این روانشناس می‌افزاید: همانطور که افراد در مورد دیگر مسائل زندگی مانند بیماری‌های جسمانی، خرید اتومبیل و تعمیرات منزل سعی می‌کنند از متخصص‌ترین‌ها کمک بگیرند، در مشاوره قبل از ازدواج هم باید به دنبال مشاوران باتجربه این حوزه باشند، اما متأسفانه بسیاری از اوقات انسان‌ها در مشاوره قبل از ازدواج تنها به دنبال تأیید یک نفر هستند تا این مرحله را پشت سر بگذرانند، بی خبر از این که چقدر این مرحله می‌تواند در ازدواج آنها اثرگذر باشد، هنوز در جامعه درک درستی از اهمیت مشاوره قبل از ازدواج نداریم و بسیاری از اوقات جوانان تنها می‌خواهند مشاوره قبل از ازدواج انجام شود به دلیل این که بخشی از فرآیند ازدواج است، برای آنها انتخاب مشاور متخصص، توانمند، آموزش دیده و برخوردار از مدرک حرفه‌ای این کار اهمیتی ندارد.
ناجی نیا اظهار می‌کند: به طور یقین یک مشاوره خوب قبل از ازدواج از نظر تحصیلات آکادمی باید کارشناس ارشد و دکترای مشاوره باشد، یا کارشناس ارشد و دکترای روانشناسی در گرایش عمومی، بالینی یا خانواده باشد، به طور یقین کسانی که در رشته‌های مشاوره با گرایش خانواده، روانشناسی با گرایش عمومی و خانواده یا بالینی تحصیل کردند از نظر آکادمیک آمادگی ورود به پروسه مشاوره قبل از ازدواج را دارند.
لزوم استفاده از افراد آموزش‌دیده در مشاوره قبل از ازدواج
وی ادامه می‌دهد: برای مشاوره قبل از ازدواج باید افراد آموزش دیده باشند، آموزش‌هایی که معمولاً از طریق اداره بهزیستی همه شهرستان‌ها با عنوان «آموزش پیش از ازدواج» برگزار می‌شود، مربی آموزش پیش از ازدواج کسی است که صلاحیت دارد آموزش‌ها و مشاوره قبل از ازدواج را برای جوانان انجام دهد، باید بدانیم مشاوره قبل از ازدواج بایدها و نبایدهای بسیاری مهمی دارد، بسیاری مشاوران و روانشناسان به دلایل مختلف (نداشتن علم و تجربه کافی) تنها به انجام یک تست بسنده می‌کنند، متأسفانه باور عامیانه هم این نوع رفتار را حمایت می‌کند.
این مدرس کشوری آموزش پیش از ازدواج، تاکید می‌کند: در حالی که مشاوره قبل از ازدواج یک تست نیست، احتمال دارد در مشاوره قبل از ازدواج برای ارزیابی، سنجش و تحلیل شرایط افراد از آزمون‌هایی هم استفاده شود، باید بدانیم مشاوره قبل از ازدواج مجموعه‌ای از آموزش‌ها، تحلیل‌ها، ارزیابی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها برای داشتن رابطه مناسب و یا نامناسب افراد در ازدواج است.
ناجی نیا، اظهار می‌کند: برای مشاوره قبل از ازدواج و تحلیل و ارزیابی‌ها باید روانشناس از ابزارهای مختلفی استفاده کند، گفت و شنود، مصاحبه و استفاده از ابزارهایی مانند تست‌های روانشناختی، صحبت با خانواده زن و مرد، ابزارهای سنجش و تحلیل‌هایی که در اختیار روانشناس است کمک می‌کند تا او تشخیص دهد آنها برای ازدواج با یکدیگر مناسب هستند یا نیستند، باید افراد بدانند انجام مشاوره قبل از ازدواج در زمان مناسب ارزشمند است و می‌تواند از طلاق‌های ناخواسته و آسیب‌های بالقوه پیشگیری کند که ممکن است در یک انتخاب نادرست پیش بیاید.
این زوج درمانگر، اضافه می‌کند: بسیاری اوقات زمان مراجعه افراد برای مشاوره قبل از ازدواج دیر هنگام و بعد از تمام شدن زمان آشنایی و نامزدی و در زمان عقد رسمی آنها است، این افراد روح مشاوره قبل از ازدواج را درک نکرده‌اند، کسانی هستند که فقط آمده‌اند تا یک پاسخی بشنوند و احساس درونی خود را التیام دهند، آنها تنها به دنبال اطمینان گرفتن هستند در حالی که مشاوره قبل از ازدواج هم یک پروسه است، باید دختر و پسر از زمانی که با همدیگر آشنا می‌شوند درک درستی از این موضوع داشته باشند، مشاوره قبل از ازدواج به افراد کمک می‌کند بدون این که انرژی زیادی تلف کنند یا از لحاظ ذهنی درگیر شده و آسیب ببینند تصمیم درستی برای ادامه رابطه داشته باشند.
این مدرس آموزش هنگام ازدواج، تصریح می‌کند: همه پژوهش‌هایی که در حوزه مشاوره قبل از ازدواج و میزان کارایی آن در ایران و کشورهای دیگر انجام شده است، اثبات کرده که مشاوره قبل از ازدواج می‌تواند در رضایت از زندگی مشترک، پایداری آن و کاهش آمار طلاق مؤثر باشد، باید مشاوره قبل ازدواج در زمان مناسب و با مشاور مناسبی انجام شود، مشاوره‌ای که افراد می‌روند تا ارزیابی شوند، مشاوره‌ای که افراد در آن صادق هستند آن روانشناس از همه ابزارها استفاده کرده و با گذاشتن وقت و دقت تلاش می‌کند تا بتواند ارزیابی دقیقی انجام دهد، اگر مشاوره قبل از ازدواج جوانان اینطور انجام شود و همه موارد و اصول علمی و حرفه‌ای در آن رعایت شود به طور یقین می‌تواند در رضایت و پایداری زندگی زوجی و کاهش آمار طلاق عاطفی جامعه مؤثر باشد.
فقدان آموزش‌های قبل از ازدواج در بین متقاضیان طلاق
مجتبی ناجی، روانشناس در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص فقدان آموزش‌های قبل از ازدواج در بین درصدی از متقاضیان طلاق، اظهار می‌کند: در رصدهایی که از متقاضیان طلاق انجام شد حدود ۱۰ درصد متقاضیان آنها کمتر از یکسال از زندگی مشترک و یا و زمان عقدشان می‌گذرد، حتی عده‌ای از آنها زندگی زیر یک سقف را هم شروع نکردند و احساس تناسب یا تجانس ندارند، این اتفاق نشان می‌دهد مطالعات، بررسی‌ها و آموزش‌های قبل از ازدواج حداقل در مورد این ۱۰ درصد متقاضیان طلاق به درستی انجام نگرفته است.
وی می‌افزاید: در حقیقت آنها از روی شناخت، بینش و از روی مطالعه کافی انتخاب همسر نداشتند و در گزینش طرف مقابل ضعیف بودند، بنابراین لازم است قبل از ورود به زندگی مشترک و منعقد شدن پیمان زناشویی آموزش‌ها در زمینه انتخاب همسر، تفاوت‌های زیستی، روانی و عاطفی بین زن و مرد مورد مطالعه قرار بگیرد و افراد با علم و آگاهی لازم وارد زندگی مشترک شوند تا انتظاراتی را که از همسرشان دارند مبتنی بر واقعیت‌هایی باشد که از نظر علمی و آموزشی به دست آوردند.
معاون سابق بهزیستی استان اصفهان، تصریح می‌کند: بنابراین یک ضرورت است که قبل از این که افراد زندگی مشترکی را شروع کنند، آموزش را از مبانی علمی، پژوهشی و دانشگاهی در این زمینه دریافت کنند و کسانی که این نوع آموزش‌ها را دریافت می‌کنند گواهینامه‌های معتبری دارند، یا از نظر پروانه فعالیت زیر نظر نظام روانشناسی یا سازمان‌های متولی از جمله بهزیستی این آموزش‌ها و گواهینامه را دریافت کردند.
ناجی در مورد ویژگی‌های یک مشاور خوبی که بتواند به جوانان در این زمینه مشاوره اساسی بدهد تا بعد از ازدواج درگیر معضل طلاق نشوند، می‌گوید: بیشتر مشاوره و آموزش مدنظر است و مشاوره و آموزش گروهی که افراد دریافت می‌کنند به آنها شناخت می‌دهد حتی از طریق منابع مکتوب یا رسانه‌های دیگر هم این آموزش‌ها می‌تواند مؤثر باشد. فرد مشاور بسیار مهم است بیش از این که هدف تجاری و درآمد سازی داشته باشد بیشترین هدف او متمرکز بر انتقال آموزش و ارائه خدمات مشاوره‌ای باشد.
آموزش و مشاوره پیش از ازدواج یک حیطه تخصصی است
این روانشناس ادامه می‌دهد: مشاوره با روان درمانی متفاوت است وقتی افراد هنوز مشکلی پیدا نکردند و می‌خواهند از بروز مشکل پیشگیری کنند باید به مشاوره‌های قبل از ازدواج مراجعه کنند حیطه آموزش و مشاوره پیش از ازدواج یک حیطه تخصصی است و نقش مراکز مشاوره قبل از ازدواج در پیشگیری از طلاق‌ها مؤثر بوده و توانسته حداقل ۱۰ درصد طلاق‌ها را مدیریت کرده و کاهش دهد.
وی تاکید می‌کند: مراکزی در دانشگاه‌ها برای جوانان وجود دارد که بتوانند برای مشاوره قبل از ازدواج مراجعه کنند و دانشگاه شهید بهشتی در این زمینه تولید محتوا هم دارد، سازمان بهزیستی هم حوزه‌ای برای آموزش پیش از ازدواج تحت عنوان (pme) دارد بنابراین مراکزی که بیشتر دولتی هستند به هدف اصلی نزدیک تر هستند، البته بخش‌های خصوصی هم در این زمینه خوب کار می‌کنند اما بخش‌های خصوصی ممکن است تا حدودی درگیر فرآیندهای تجاری و مالی باشند و این موضوع هدف اصلی را تحت تأثیر قرار دهد.
این استاد دانشگاه به جوانانی که قصد ازدواج دارند برای انجام مشاوره قبل از ازدواج، توصیه می‌کند: باید جوانان مشاوره قبل از ازدواج را جدی بگیرند، فکر نکنند که خودشان عقل کل هستند و نیاز به مشاوره ندارند، باید جوانان بدانند مشاوره از منظر شخص ثالث در تصمیم‌گیری ازدواج به آنها کمک می‌کند، بهتر است افراد در نظر داشته باشند این ضرورت برای افرا صاحب‌نظر هم لازم است.
