به گزارش مجله خبری این هفته؛ محمد عیدی در پنل تخصصی «اصفهان شهر دوستدار کودک» که در جریان نخستین سمپوزیوم بینالمللی «آرمان‌شهر کودکان» برگزار شد، درباره اقدامات خانه تخصصی کودک و فرهنگسرای نوجوان در راستای تحقق شهر دوستدار کودک اظهار داشت: شورای اسلامی شهر اصفهان در دوره پنجم سیاستی بر مبنای تحقق شهر فرهنگی با سه شاخص زیست‌پذیری، حیات‌محوری و معناگرایی به مدیریت شهری ابلاغ کرد و مدیران شهری برای تحقق این رویکرد باید همت خود را بر مبنای توسعه پایدار شهری قرار می‌دادند.
وی با بیان اینکه توسعه پایدار شهری بر اساس توسعه شاخص‌های زیست‌بومی شکل می‌گیرد، افزود: این توسعه باید با منطق توسعه فرهنگی انجام می‌گرفت که در ارتباط با شهروندان به فرهنگ نگاه محوری داشته باشد.
معاون فرهنگی شهردار اصفهان با اشاره به در پیش گرفتن دو رویکرد در حوزه توسعه پایدار شهری ادامه داد: رویکرد اول این بود که در این فرآیند کودکان را موضوع توسعه پایدار بدانیم و رویکرد دوم هم اشاره داشت که به جز اینکه کودکان موضوع توسعه پایدار باشند، کودکان نیز می‌توانند کارگزاران توسعه پایدار باشند؛ به این معنی که برای ساختن این جهان نیاز به تخیل کودکان داریم همان‌طور که به تجربه سالمندان نیازمندیم.
عیدی اضافه کرد: یکی از مباحث مهم در فرآیند توسعه پایدار منابعی است که ما را به توسعه پایدار می‌رساند و سرمایه‌های انسانی یکی از این منابع است. این در حالی است که برای رسیدن به توسعه پایدار هیچ‌گاه بر روی ظرفیت‌های کودکانه سرمایه‌گذاری نمی‌شود چون آنها موضوع توسعه پایدار تلقی می‌شوند، نه کارگزاران آن.
وی تأکید کرد در رویکرد جدید شهری کارگزاران توسعه پایدار کودکانی هستند که مدیریت شهری باید سخن آنها را بشنود و برنامه‌ریزی‌های شهری را با آنها به پیش ببرد.
رئیس سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان با بیان اینکه موضوع شهروند مطالبه‌گر در سند شهروندی فرهنگی اختصاص به کودکان نیز دارد، گفت: شهروند اخلاق‌مدار، سالم و هویت‌مدار نیز شامل کودکان می‌شود. بنابراین بر اساس این رویکرد شهرداری را به‌عنوان نهادی خدماتی تلقی نکردیم، بلکه شهرداری را نهاد اجتماعی مهارت‌افزا و توان‌افزا دیدیم که تسهیل‌گر ظرفیت‌های مدنی برای تحقق توسعه پایدار از جمله در حوزه کودکان بود. در این راستا بخش‌های تخصصی سازمان جه در حوزه کودک و نوجوان و چه در حوزه‌های اجتماعی، ورزشی و تفریحی در خدمت پروسه شهر دوستدار کودک قرار گرفت.
عیدی با اشاره به اجرای طرح «کلاس شهر» با تحت پوشش قرار دادن ۷۰ هزار کودک پایه‌های اول و ششم ابتدایی تصریح کرد: این طرح به مهارت‌افزایی کودکانی می‌پردازد که قرار است شهروند کنشگرِ فعال باشند و بتوانند در فرآیند توسعه و برنامه‌ریزی شهری مداخله کرده و مدیران سخنان آنها را بشنوند. همچنین در بخش فرهنگی برنامه «به وقت نوجوانی» را اجرا کردیم که در آن ۱۵۰۰ نوجوان به مهارت‌های تخصصی برای انجام فعالیت‌های فرهنگی دست پیدا کردند و صفر تا صد ساخت برنامه تخصصی «همودو» توسط این نوجوانان انجام شد.
وی با بیان اینکه تسهیل‌گر فرآیند ارتباطی کودکان شهر اصفهان و کودکان سایر شهرها و کشورها شدیم، گفت: کودکان اصفهانی برای نخستین بار با تسهیل‌گری شهرداری در جشنواره شهرهای صلح‌جوی ژاپن و جشنواره جاده ابریشم چین شرکت کردند و دارای رتبه شدند.
معاون فرهنگی شهردار اصفهان با اشاره به چاپ کتاب‌های مهارتی برای کودکان و نوجوانان افزود: حوزه کودک سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان در حال طراحی بازی‌های تخصصی برای مهارت‌افزایی کودکان است تا زمینه شنیدن زبان کودکان از سوی مدیریت شهری را فراهم کند چون تخیل کودکان، مبنای خلاقیت فرهنگی و هنری در شهر است.
عیدی با اشاره به اجرای ۱۶۰ عنوان برنامه متناسب با اهداف شهر دوستدار کودک اظهار داشت: بیش از ۱۰۰ عنوان برنامه دیگر نیز در راستای این اهداف در حوزه‌های فرهنگی برای رسیدن به گام‌های اولیه اجرا شد. امیدوارم بتوانیم در برنامه‌های آینده خود این ادعا را به صورت کارشناسی‌تر محقق کنیم که کودکان می‌توانند کارگزاران توسعه پایدار شهری باشد و حتی در خلق نمادهای شهری سخن و مهارت آنها را نیز دریافت کرده و دستمایه و درسنامه پروژه‌های شهری قرار دهیم.
وی با اشاره به اجرای طرح هم‌پیوندی شهر اصفهان و شهر بنت سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: نتیجه الگویی که در حال اجرا در شهر بنت است، پایداری اجتماعی در یکی از محروم‌ترین نقاط ایران به‌خصوص برای کودکان است و شهرداری زاهدان پیشنهاد داد طرح‌های خود را برای پایداری اجتماعی کودکان شهر زاهدان در اختیار آنها قرار دهیم که با موافقت شهردار اصفهان روبرو شد.
آرمانی به نام شهر دوستدار کودک
مدیران شهری اصفهان در نخستین سمپوزیوم بینالمللی «آرمان‌شهر کودکان» به مهم‌ترین اقدامات و همچنین چالش‌ها در راه تحقق شهر دوستدار کودک اشاره کردند.
یکی از بخش‌های نخستین سمپوزیوم بینالمللی «آرمان‌شهر کودکان» که از سوی مرکز مطالعاتی و پژوهشی آرمان‌شهر کودکان و با مشارکت دستگاه‌های گوناگون از جمله دانشگاه علم و صنعت و شهرداری اصفهان به صورت آنلاین برگزار شد، پنل تخصصی «اصفهان شهر دوستدار کودک» بود.
در این پنل مسئولان شهری اصفهان شامل معاون فرهنگی شهردار و رئیس سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری، معاون شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان، رئیس کمیسیون فرهنگی و ورزشی و همچنین رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر اصفهان به ارائه نظرات خود و اقدامات انجام‌گرفته در اصفهان برای رسیدن به ویژگی‌های شهر دوستدار کودک پرداختند.
رئیس کمیسیون فرهنگی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان و عضو شورای عالی سیاست‌گذاری سمپوزیوم «آرمان‌شهر کودکان» در ابتدای این پنل تخصصی گفت: اصفهان از ۲ سال پیش از سوی یونیسف و وزارت کشور به عنوان پایلوت شهر دوستدار کودک انتخاب شد و پس از اقدامات اجرایی که در این راستا انجام شد، در بهمن ماه سال گذشته نشان شهر دوستدار کودک را دریافت کرد.
به گفته فریده روشن، در نظرسنجی یونیسف از ۱۲۰ هزار کودک و نوجوان از ۱۶۷ کشور جهان در سال ۲۰۱۹ مشخص شد ۳۸ درصد نوجوانان احساس می‌کنند زمان کافی برای بازی در کنار دوستان خود را ندارند و ۸۶ درصد از آنها نیز اعلام کرده بودند تمایل دارند زمان بیشتری با والدین خود در فضاهای شاد سپری کنند. بنابراین باید در طراحی‌های شهری دقت بیشتری به خرج دهیم.
رئیس کمیسیون معماری، عمران و شهرسازی شورای اسلامی شهر اصفهان نیز درباره عدم اشاره به گروه‌های سنی خاص یا کودکان معلول در دستورالعمل‌ها و ضوابط در برخی کشورها و ضرورت توجه به این گروه‌ها در طراحی‌های شهری اظهار داشت: از ابتدای دوره پنجم شورای شهر موضوع شهر دوستدار کودک در دستور کار مدیریت شهری اصفهان قرار گرفت و شاید یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که باعث شده بود به این امر ورود کنیم نیازی بود که در شهری مانند اصفهان احساس می‌شد.
شیرین طغیانی با اشاره به اینکه اگر اصفهان ادعا می‌کند می‌تواند در قامت شهری بینالمللی ظاهر شود باید تمام گروه‌ها را در نظر بگیرد، افزود: بنا بر این ادعا یکی از موضوعاتی که در دستور کار قرار گرفت موضوعات مرتبط با کودکان بود.
وی ادامه داد: ایران از سال ۱۳۷۲ و با مصوبه مجلس شورای اسلامی به کنوانسیون حقوق کودک پیوست و از آن زمان به بعد، بحث حقوق کودکان در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و کالبدی مورد توجه قرار گرفت. در ادامه نیز شورای عالی استان‌ها و سایر نهادها مصوباتی را در دستور کار خود قرار دادند که نشان می‌دهد موضوع کودکان مورد توجه بوده است اما به نظر می‌رسد رویکرد بیشتر این مصوبات، مدیریت شهری و به‌خصوص شهرداری‌ها بوده اما انتظار می‌رود سایر نهادها و سازمان‌ها نیز وظایف خود را بدانند و این الزام در قانون به وجود آید که هرکدام از آنها چه رویکردی باید داشته باشند.
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه نمی‌توان برای تمام شهرها یک رویکرد مشخص را در پیش گرفت، گفت: سابقه فرهنگی و تاریخی شهری مانند اصفهان از یک طرف و فضای مذهبی این شهر از طرف دیگر، رویکردهای متفاوتی را می‌طلبد تا اقدامات در راستای شهر دوستدار کودک تمام گروه‌های سنی و جنسی را در بر بگیرد. شاید دختران نوجوان شرایط استفاده از بسیاری از فضاهای شهری را نداشته باشند که باید در برنامه‌ریزی‌ها حتماً به این امر توجه کرد.
شهر دوستدار کودک با تنفس هوای ناسالم محقق نمی‌شود
طغیانی تأکید کرد: بسیاری از افراد با شنیدن نام شهر دوستدار کودک به یاد ویژگی‌های کالبدی این شهرها می‌افتند، اما شهر دوستدار کودک از نظر روحی و روانی نیز باید برای کودکان و والدین آنها امن باشد و کودکان به‌راحتی از حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند.
وی به معضل آلودگی هوای شهرها اشاره و تصریح کرد: هرچه فضای شهرها را مناسب‌سازی کنیم اما هوای شهر ناسالم باشد، امکان حضور کودکان در فضاهای شهری میسر نمی‌شود. در شهر دوستدار کودک چشم و گوش کودکان نباید ناهنجاری‌های اجتماعی را ببیند و بشنود که زدودن این ناهنجاری‌ها تنها بر عهده شهرداری‌ها نیست. همچنین مناطق کمتر توسعه‌یافته شهرها نباید از اقدامات مرتبط با شهر دوستدار کودک محروم بمانند.
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: مهم‌ترین نکته در تحقق شهر دوستدار کودک تغییر نگاه و رویکردهای مدیران است.
در ادامه این پنل، معاون شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان و رئیس شورای اجرایی «اصفهان شهر دوستدار کودک» با بیان اینکه امروزه مدیریت شهرها پیچیدگی‌های خاص خود را دارد، گفت: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در زمینه شهرسازی تغییر کاربری اراضی شهری است که به‌واسطه مشکلات ساختار اقتصادی و مهاجرت به وجود آمده و تمام برنامه‌ریزی‌ها در راستای این است که شهرها قابل سکونت، قابل دوام و از نظر اجتماعی همراه با فضای برابری برای شهروندان شوند.
سیداحمد حسینی‌نیا بیان کرد: یکی از عواملی که می‌تواند این فعالیت‌ها را در شهرها محقق کند ضوابط و مقررات شهرسازی است. بنابراین برای تحقق اهداف و آرمان‌های توسعه پایدار نیاز به ضمانتی داریم که می‌تواند همین مقررات باشد.
شهر دوستدار کودک باید حق‌مدار باشد
وی با بیان اینکه ضوابط و مقررات این حوزه باید دقیق‌تر شود، ادامه داد: برخی موازی‌کاری‌ها و عدم هماهنگی و همکاری برخی سارختارهای مرتبط می‌تواند ما را از رسیدن به اهداف شهر دوستدار کودک بازدارد. شهر دوستدار کودک باید به سمت شهر حق‌مدار حرکت کند و هرچه در استانداردهای شهر دوستدار کودک دنبال می‌کنیم در جهت احقاق کودکان شهر است که می‌تواند شامل حق بازی، شادی، امنیت، سلامت و آموزش باشد؛ بنابراین نظارت بر مقررات ساختمانی و شهرسازی در معابر و تأسیسات شهری باید سلامت و امنیت کودکان و حتی بزرگسالان را تأمین کند.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان با اشاره به لزوم کاربرد رنگ‌‌ها و نقش‌های جذاب در فضاسازی شهری افزود: این باور در شورای شهر و شهرداری اصفهان وجود دارد که شهر بستر تحقق حقوق شهروندی است و حقوق کودکان می‌تواند از مهم‌ترین رئوس راهبردی برای برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات شهری باشد، بنابراین باید رویکردهای سنتی و متداول ناظر بر اداره شهر و خدمات شهری را به سمتی ببریم که با استاندارهای شهر دوستدار کودک منطبق شود.
به گفته حسینی‌نیا، قوانین و مقررات فعلی بخشی از مسیر تحقق شهر دوستدار کودک را هموار می‌کند اما باید پژوهش، مطالعات و ارزیابی‌های دقیق‌تر و بیشتری در این خصوص انجام شود.
وی تصریح کرد: رویاهای کودکان باید در فضاهای شهری محقق شود و در همین راستا، در فروردین ماه امسال شورای مشورتی کودکان اصفهان را با حضور منتخبان تشکیل دادیم که امیدوارم بتوانیم نقاط ضعف و خلأ‌های این حوزه را با پیشنهاد قوانین و مقررات جدید به نهادهای بالادستی رفع کنیم.
رئیس شورای اجرایی «اصفهان شهر دوستدار کودک» درباره چشم‌انداز این طرح خاطرنشان کرد: برنامه اقدام اجرایی اصفهان شهر دوستدار کودک با ۱۰ راهبرد و ۱۳۷ برنامه و پروژه ابتدا به شورای اسلامی شهر اصفهان و سپس وزارت کشور و یونیسف ارائه شد و چشم‌انداز این طرح این است که شهر اصفهان بتواند با مشارکت اجتماعی کودکان برای شکوفایی استعدادها و به صورت عادلانه و بدون تبعیض و فضاهای قابل دسترس برای کودکان، شهری ایمن، امن و خانواده‌محور باشد. همچنین توجه به عدالت فضایی و رفع محرومیت‌های مکان‌محور با تأکید بر استفاده کودکان به صورت عادلانه از فضای شهری و ایجاد محیط سالم برای زندگی کودکان و شناسایی نیازهای آنها جزء رئوس برنامه اصفهان ۱۴۰۵ است که اهداف شهر دوستدار کودک را نیز محقق می‌کند.
