نه صدای ماشینی، نه ویراژ موتور سواری و نه آنچنان رفت و آمدی، همه جا را سکوت فرا گرفته و هر از چندی یک تاکسی یا یک خودرو عمومی از خیابانی خلوت عبور می کند.
کرونا آنقدر روی شهر سایه انداخته که صدای همهمه دانش آموزان هم از شهر رخت بر بست و آنان را هم خانه نشین کرد. شاید تنها صدایی که در شهر و در ایام قرنطینه قطع نشد، صدای چرخ شکسته چرخ دستی مجتبی، پسر حدودا ۱۴ ساله ای است که سیاه به سیاه شهر را در زباله ها می کاود تا شاید چیز دندان گیری پیدا کند.
دست های بی دستکش و صورت بی ماسک مجتبی حرف های ناگفته زیادی دارد، گوئی کودکان کار مثل مجتبی که کم هم نیستند، از یک کُره دیگر آمده اند.
کُره ای که در آن هیچ خبری از کرونا نیست.
ظرف های یکبار مصرف، ماسک های مصرف شده و دستکش های پلاستیکی خطرناکی که تا دیروز بخش زیادی از جامعه آن ها را برای فرار از کرونا به دست کرده بودند، حالا مشت مشت، از کیسه های نایلونی با دستان بی دستکش مجتبی خارج می شوند و بعضا باد بهاری آن ها در هوا می چرخاند و به بالا می برد تا هروقت هوای بهاری آرام گرفت، آنها را هم به روی زمین بنشاند.
آرام آرام به او نزدیک می شوم، با فاصله ۲ تا ۳ متری سر حرف را با مجتبی باز می کنم. اول کمی می ترسد و به خیال کودکانه خود فکر می کند از شهرداری یا مثلا از جایی هستم که آمده ام او را برای رعایت نکردن قرنطینه بازخواست کنم.
کمی طول می کشد تا اعتماد مجتبی جلب شود، خودش و دو خواهرش که هر دو از او کوچکتر هستند درس را رها کرده اند و برای کمک خرجی خانواده کار می کنند.
مجتبی در یک کارگاه چوب بری کار می کند، هر از چندی هم زباله ها را این رو و آن رو می کند تا ببیند چیز به درد بخوری بین آن ها پیدا می کند یا نه؟
خودش می گوید یک کارگاه حوالی فلاورجان اصفهان هست که وقتی زباله ها را جمع کردند با پدر و عمویش می برند آنجا، صاحب کارگاه پول خوبی برای این زباله ها می دهد.
آنقدری بوده که پدرش هم کار در کارگاه مفتول سازی را رها کرده به زباله گردی روی آورده است.
وقتی از کرونا از او می پرسم، می گوید یک چیزهایی شنیده، ولی کاملا معلوم است که آن را جدی نگرفته؛ نه خودش و نه دوخواهرش. این را از صحبت های مجتبی می فهمم، حتی وقتی به نقل از این پسر ۱۴ ساله، خواهرهایش در خانه نشسته اند تا بعد از کرونا دوباره دستفروشی را شروع کنند.
او از این همه خلوتی معترض است، آن هم برای این که خواهرهایش نمی توانند دستفروشی کنند.یعنی کسی نیست که چیزی از آن ها بخرد.
او می گوید یک تلویزیون کوچک داریم که خیلی تصویر خوبی ندارد، ولی اسم کرونا را از لابلای برفک ها و خش و خش صدای آن شنیده است.
می داند یک بیماری است که از تبعات آن بی اطلاع است.
و این تنها دقایقی از زندگی روزانه یکی از صدها کودک کاری است که در گوشه و کنار این شهر ، در ایام کرونا با بیماری پاندومی شده این روزهای دنیا دست و پنجه نرم می کنند.
کودکان شهرمان با کرونا بازی می کنند
کودکان کار نیازمند حمایت های دولتی
مينا جندقي، عضو هيات مديره انجمن حمايت از حقوق کودکان خواستار حمایت های دولت از کودکان کار شد و گفت: از حدود ۹ میلیون کودک بین ۱۰ تا ۱۷ ساله کشور، ۴۰۹ هزار کودک کار داریم که بخشی از آن ها به زباله گردی مشغول هستند.
جندقی افزود: کودکان کار بیشتر حاشیه نشین هستند، تغذیه مناسب ندارند و به دلیل کار زیاد، ایمنی کمتری نسبت به دیگر کودکان دارند که ریسک ابتلا به کرونا را در آن ها بیشتر می کند.
مهرداد دشتیانی،کارشناس بهداشت نیز به خبرنگار ما گفت: تغذیه مناسب در ایمنی بدن تاثیر بسزایی دارد و وقتی کودکان کار تغذیه مناسبی نداشته باشند، قاعدتا ایمنی کمتری دارند و از سوئی این اقشار وقتی مبتلا می شوند، به دلیل مشکلات مالی و یا حتی فقدان اوراق و مدارک هویتی، یا اصلا به مراکز درمانی مراجعه نمی کنند، یا این که وقتی مراجعه می کنند خیلی دیر بوده و تقریبا کار از کار گذشته است.
کرونا هم مسئولین را پیدا نکرد
اما در اصفهان خیرین در این روزهای شلوغ و پر خطر، نیم نگاهی هم به کودکان کار داشته و مقداری اقلام بهداشتی برای آن ها تهیه کرده اند، ولی این مقدار تکافوی بخشی از نیاز این افراد را می کند.
اقلامی مانند ۳۰۰ ماسک یکبار مصرف و پارچه ای، ۱۲۰ محلول ضد عفونی، ۳۰۰ جفت دستکش پلاستیکی که توسط یک موسسه مردم نهاد بین این کودکان توزیع شد.
اما آنچه کرونا بیش از پیش آن را هویدا ساخت، نیاز به برنامه ریزی برای کودکانی است که چه بخواهیم، چه نخواهیم بار بخشی از اقتصاد خانواده را به دوش می کشند و نه با قوه قهره می توان آن ها را خانه نشین و یا پشت نیمکت مدرسه نشین اشان کرد، نه با بروشور و فرهنگ سازی، بلکه تنها با تامین بخشی از نیاز های زندگی آنان، می توان چهره شهر را از وجودشان شست.
کودکانی که حدود نیمی از آن ها ترک تحصیل کرده و نه تنها آینده سازان ایران تلقی نمی شوند، که فقر فرهنگی آنان باعث بروز معضلاتی برای آینده کشور هم خواهد شد و نیمی دیگر که هر لحظه درآستانه ترک تحصیل هستند، بی شک انتظار هایی از مسئولان کشورشان دارند که اگر برآورده نشود، کنترل این تعداد کودک کار بسیار سخت و دشوار خواهد شد.
این ها را سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران می گوید. او همچنان با تاکید بر این که بر اساس اعلام سازمان های بهداشتی ، کودکان به این ویروس مبتلا نمی شوند، خاطر نشان ساخت: مسئله امروز ما ابتلا یا عدم ابتلای کودکان کار به ویروس کرونا نیست، مسئله ما این است که بتوانیم برنامه ریزی درستی برای آن ها داشته باشیم تا از یک فرد در معرض آسیب، به یک فرد آسیب رسان تبدیل نشود.
تکرار روزهای سیاه
و باد بهاری همچنان دستکش های پلاستیکی مصرف شده را در هوا می چرخاند تا دیدن تانگو درختان تازه شکوفه زده و شهری به سکوت فرو رفته برای آن ها آسان تر شود، و فالش ترین موسیقی این تانگو شاید صدای لِق و لِق چرخ شکسته چرخ دستی مجتبی باشد که به هوای یک سطل زباله دیگر پاهای کودکانه اش را مانند پیرمردی ۷۰ ساله که بار زندگی زانوهایش را بریده باشد، روی زمین می کشد و به آن سوی شهر می خرامد.
صبا بشارت
این هفته | inhaftemag.com
