در میان مشاهیر برجسته موسیقی دنیا همواره نام موسیقی دانان نابینا درخشیده است، به گونه ای که تصاویر به دست آمده از بناهای باستانی مِصری، با نشان دادن یک نوازنده چنگ نابینا، قدمت موسیقی در میان نابینایان را به بیش از ۱۵ قرن پیش از میلاد مسیح باز می گرداند. لوییز بریل خالق خط بریل، خود به موسیقی علاقه مند و علایمی نیز برای موسیقی به خط بریل ابداع نمود. که این علایم در گذر زمان و بنا به ضرورت، توسط مجامع رسمی مربوطه، تنقیح و اصلاح گردیده است. با بررسی سوابق و رخدادهای تاریخی خصوصا در این عرصه اسامی هنرمندانی همچون فرانچسکو لندینی (نوازنده و آهنگساز نابینا و سازنده ارگ در قرن ۱۴ میلادی در فرانسه به چشم می خورد. شارلوتا آنتونیا سویرلینگ ، هوریس ری چارلز رابینسون، استیوی واندر، آرتور تاتوم، رونی میساپ، آندریا بوچلی، از جمله مفاخر نابینای موسیقی دنیا می باشند. ولی در این میان موسیقی دانان نابینای ایرانی نیز به نوبه خود خوش درخشیده و در بسیاری تحولات در حوزه موسیقی در ایران نقش آفرین بوده اند، اگرچه به علل مختلف که پرداختن به آن هدف از نگارش این سطور نیست، آوازه آنها عمدتا از عرصه ملی فراتر نرفته ولی نقش بسزایی در آموزش موسیقی در زمینه های مختلف و مقاطع متوسطه و دانشگاهی، به هنرجویان دارای آسیب بینایی داشته اند که از آن جمله می توان از اساتید فقید نام آشنا نظیر نورعلی برومند، دودانگه، محمد صدق گفتار معروف به استاد احمدزاده، محمود رضایی، میر اسماعیل صدقی آسا و محمدرضا لکا و بسیاری اساتید توانمند نابینای دیگر همچون داود جعفری، میثم خاتمی نیا، فراز خنافری، خسرو چناریان و.. در این عرصه که در زمینه های مختلف موسیقی از جمله، نوازندگی در گروههای موسیقی، آهنگ سازی، تدریس و شرکت در فستیوالها و رخدادهای ملی و بین المللی فعالیت دارند، نام برد.
به دلیل ارتباط مستقیم موسیقی با حس شنیدن و قوه تمرکز، نابینایان در زمینه این دانش استعداد و توانمندی فوق العاده ای دارند، به قضاوت عملکرد و تجربه مشاهیر نابینا در این زمینه، نقش برجسته این دانش در فعالیت اجتماعی، اشتغال و پویایی افراد دارای آسیب بینایی غیر قابل انکار می باشد. علیرغم این تاثیر بی بدیل، از سوی متولیان علم، هنر و فرهنگ توجه شایسته و بایسته ای به موسیقی نابینایان صورت نگرفته است. به دلیل عدم پیش بینی و تخصیص اعتبارات در این زمینه در بودجه سنواتی، نبودن نهاد و موسسه ای ملی مشخص و متمرکز در این زمینه که عهده دار تامین کتب و منابع موسیقی به خط بریل، فراهم آوردن آرشیوی منظم و در دسترس از منابع موسیقی موجود به صورت دیجیتال و بریل، ارایه مشاوره و آموزشهای منسجم و در دسترس در رشته های مختلف موسیقی برای علاقه مندان دارای آسیب بینایی، تهیه کاغذ مناسب و تجهیزات مورد نیاز مربوطه برای هنرجویان نابینا و کم بینا، اطلاع رسانی به آنها در زمینه نحوه دسترسی به امکانات و منابع موجود و رخدادهای ملی و بین المللی در حوزه موسیقی، فراهم آوردن زمینه حضور و نقش آفرینی موفق آنها در این مجامع باشد، بسیاری از نابینایان و کم بینایان از دسترسی به این دانش سودمند و البته متناسب با شرایط جسمی و حسی آنها محروم مانده اند.
از سوی دیگر از آنجا که بخش خصوصی با موسیقی نابینایان نا آشنا می باشد و گذشته از این عدم اطلاع مساله هزینه بالای تجهیزات تبدیل منابع موسیقی به خط بریل، اقبالی به این حوزه نشان نمی دهد. امکانات و موسسات موسیقی نیز که با محوریت اساتید نابینا تشکیل و فراهم گردیده عمدتا در پایتخت متمرکز بوده و دسترسی به آن برای هنرجویان دارای آسیب بینایی در شهرهای دیگر دشوار و گاه دور از ذهن می باشد. نابینایان و کم بینایان الاقه مند به فراگیری موسیقی در استانهای دیگر، در بسیاری موارد به دلیل نبودن منابع موسیقی به خط بریل اعم از منابع دانشگاهی و قطعات آموزشی موسیقی و همچنین عدم آشنایی آموزگاران بینا با شرایط ویژه آموزش موسیقی به افراد دارای آسیب بینایی و وجود علایم موسیقی به خط بریل، از ادامه مسیر فراگیری و پیشرفت باز می مانند، حال آنکه این رشته می تواند زمینه ساز توانمندی و استقلال مالی آنها در زمینه های مختلف باشد.
اگرچه رسانه دیداری و شنیداری نقش برجسته ای در اطلاع رسانی در زمینه های مختلف به عموم مردم، با بهره گیری از ابزارهای متنوع رسانه ای دارد، در خصوص آشنا نمودن اقشار مختلف جامعه با توانمندی افراد دارای آسیب بینایی در حوزه موسیقی، نحوه آموزش موسیقی به این گروه، عملکرد موثر و موفق اساتید موسیقی نابینا و کم بینا در عرصه های مختلف این دانش ویژه آموزش موسیقی به هنرجویان مختلف، چالشهای موجود برای این گروه در زمینه فراگیری و آموزش موسیقی، فعالیتی ملموس و اثربخش و همسو با رسالت و وظایف قانونی رسانه ای، از سوی رسانه مذکور صورت نگرفته است.
امید است با نگاهی ژرف و دور اندیش به مساله موسیقی برای افراد دارای آسیب بینایی و نقش چند وجهی آن در زندگی ایشان، از سوی مسوولان و متولیان مربوطه، شاهد گشایش بسترهای رو به رشد و تضمین کننده استقلال فردی و اجتماعی معلولان بینایی با بهره گیری از این دانش ارزشمند باشیم.
