محمد فاضلي، عضو هیئت علمي دانشگاه شهید بهشتي: رومینا دختر سیزده ساله اي که با پسري از خانه فرار کرده بود، بعد از دستگیري و بازگرداندن به خانه، توسط پدرش، با داس، در قتلی ناموسي، کشته شده است. در این میان قبل از نوشتن هرگونه تحلیلی به نظر می رسد پاسخ به سوالات زیر مهم باشد:
یک. آیا رومینا به حقوق فرزندي اش آگاهي داشت؟ آیا او در مدرسه یا هر جاي دیگري درخصوص خشونت خانگي یا هر تهدید دیگري که ممکن است یک دختر نوجوان را تهدید کند آموزش دیده بود؟
دو. آیا رومینا در زمانهاي که سن و سال اولین ارتباطهاي عاشقانه و جنسي به همین حدود سیزده چهارده سال کاهش یافته است، براي مدیریت عواطف و احساسات انسانياش آموزشي دریافت کرده بود؟
سه. آیا قانون جامع و کم نقصي وجود دارد که از فرزندان و بالاخص دختران در مقابل خشونت هاي خانگي ، از تحقیر گرفته تا کودک آزاري، تجاوز جنسي و قتل ، دفاع کند؟
چهار. آیا رومینا به مراکز مشاوره، مراجع حقوقي مسئول در زمینه حمایت از حقوق کودکاني که ممکن است در معرض خشونت خانگي قرار گیرند، دسترسي داشت؟ آیا او شماره تلفن مراکزي را که ميتوانستند از او در مقابل خشونت خانگي دفاع کنند، ميدانست؟
پنج. آیا پدر رومینا براي اعمال آنچه خیر فرزندش ميدانسته، ممانعت از ازدواج با فرد نامناسب ، به مراکز مشاوره یا هر مرجع کمک کننده دیگري دسترسي داشته است؟
سیزده سؤال کلیدی درباره قتل رومینا سیزده ساله
شش. آیا جامعه در حال گذار ایران به اندازه کافي درباره پدیده هاي ناشي از تغییرات اجتماعي ، از جمله همین بروز زود هنگام احساسات دختران و پسران و ارتباطات جنسي ، دانش، خرد و گفتوگو تولید ميکند؟ (همین دیروز در شمال میدان تجریش، کمي بالاتر از مرکز خرید ارگ، دختر و پسري در همین سن و سال را دیدم که در تاریکي پیاده رو، عاشقانه یکدیگر را بغل کرده بودند، پدیده تا این حد عادي شده است).
هفت. آیا رومینا مدرسه ميرفت؟ آیا نظام آموزش و پرورش ما در قبال بروز چنین مسائلي مسئولیتي دارد؟ آیا معلمان و مدیران مدرسه مسئولیت داشتند وضعیت روحي او را زیر نظر داشته و نسبت به بروز واقع هاي نظیر فرار او با یک پسر حساسیت نشان دهند؟
هشت. آیا پلیس به ابزارهاي قانوني لازم براي بررسي شرایط روحي و رواني اعضاي خانواده و ممانعت از بروز خشونت احتمالي مجهز است؟
نه. آیا پلیس، بهزیستي، قوه قضائیه و … مجازند آمارهاي قتل هاي ناموسي را منتشر نکنند و به گونهاي عمل کنند که گویي این چنین وقایعي در کشور رخ نمي دهند؟
ده. آیا کساني که نقشي در توقیف نُه ساله فیلم «خانه پدري» (با محوریت قتل ناموسي) فقط به عنوان ابزاري براي طرح مسأله و نمادي از گفت وگوي اجتماعي درباره پدیده قتل ناموسي – داشتند و حتي پس از صدور مجوز اکران، باز هم آنرا از اکران بازداشتند، نقش و مسئولیتي در این گونه قتلها دارند؟ آیا آنها به جز پنهان کردن این رخدادها و پاک دانستن جامعه از این گونه وقایع، راهبرد و راهکار دیگري هم براي جلوگیري از تکرار این وقایع دارند؟
یازده. آیا این ظرفیت در رسانه صدا و سیما وجود دارد که آزادانه در این ماجرا ورود کند و از همه جوانب حقوقي، رواني، خانوادگي، جامعه شناختي و … به مسأله بپردازد و جامعه را نسبت به چنین رخدادهایي آگاه کند و مبدأ گفت وگوي اجتماعي فراگیري درباره این پدیده باشد؟ آیا صدا و سیما اجازه خواهد داشت ابعاد واقعي این گونه قتلها در ایران را آشکار کند؟
دوازده. سیاست و جامعه ایران امروز تا چه زماني ميخواهد یا مي تواند وضعیت «سکس» و «امر جنسي» را زیر فرش جارو کرده و چنان با آن روبه رو شود که گویي وجود ندارد یا به سامان است؟ نظریه سیاست بدن و مواجهه با امر جنسي در این کشور که سیاست اجتماعي و فرهنگي بر اساس آن تدوین ميشود چیست؟ کجا درباره آن بحث شده و جامعه در جریان آن قرار گرفته است؟ بنی ِ اد خ َرد جنسي این جامعه چیست و کجا و چگونه این خرد بررسي ميشود؟ سیاست اجتماعي ،امورجنسي در جامعه ایراني چگونه وضع ميشود؟
سیزده . سیاست رسمي حکومت براي حفاظت از کودکان، زنان و قربانیان خشونت خانگي چیست؟ آیا بالادستي براي مهار این پدیده وجود دارد؟ قتل رومینا ریشه هاي اجتماعي، سیاسي و سیاستي دارد که اگر کاوش نشوند، دردي درمان نمي شود. بُهت، حیرت و گریستن بدون پرسش و پاسخ مطالبه کردن، بي فایده است.
این هفته | inhaftemag.com
