سهم رونده و خزنده واردات سنگ مساله ای است که این روزها و در شرایط کرونایی تولید کنندگان را با مشکلات جدی در این عرصه روبرو کرده است. این در حالی است که اصفهان همواره به عنوان قطب مهم سنگ به شمار می آمده و ایران همیشه در رده صادرکنندگان مطرح سنگهای گرانیتی و تزیینی به اروپا بوده است.
حالا “اخطار یا تهدید”هر چه باشد، این بار سنگ های چینی هستند که به اقتصاد اصفهان می گویند که جرگه رقابت خارج شوند. وقتی که حتی سنگ مزارعزیزانمان نیز چینی شده است. آنها اکنون جزئی از ساختمان های ما هم شده اند و هر جا که بروی این سنگ چینی است که تراش خورده و حکاکی شده به چشم می آید. اینها همه در حالی است که اصفهان یکی از قطب های مهم سنگ به شمار می رود و ما در رده کشورهای صادرکننده سنگ های گرانیتی و تزئینی به اروپا هستیم.
اگرچه اطلاعات كاملی از واردات اين كالا در دست نيست، اما سنگ های فراوری شده عظیم الجثه یا کوچک و ظریف خیلی راحت وارد می شود و خزنده و رونده، همه جا را تسخیر می کند. با اینکه به اعتقاد کارشناسان اقتصادی ما بعد از چین و هند رتبه سوم فراوری سنگ جهان را به خود اختصاص داده ایم، اما سوال اینجاست که چرا تا کنون نتوانسته ایم سهممان را از صنعت سنگ به عنوان صادرات داشته باشیم و این میزان، عدد پایینی را نشان می دهد.
سهم ۱۰ درصدی اصفهان در کشور
بنا بر آمار سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان، درحال‌حاضر سهم صادرات سنگ در کشور از ۳.۱۶ درصد به ۱.۴ درصد کاهش یافته و تنها ۵ تا ۷ درصد سنگ ایران به طور خام و فرآوری شده از معادن استخراج و صادر می‌شود، در حالی‌که کشور با داشتن حجم بالای معادن و منابع سنگ و با واردات تجهیزات مدرن می‌تواند بیش از ۵۰ درصد سنگهای فرآوری شده را بر اساس سلیقه و در ابعاد مختلف به متقاضیان جهانی آن صادر کند و ارزش‌افزوده قابل‌توجهی از این صنعت برای کشور ایجاد کند. این در حالی است که به گفته محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران، درحال‌حاضر یک سوم کارخانه‌های سنگ تزئینی کشور در استان اصفهان مستقر هستند و می توان گفت؛ اصفهان سهم ۱۰ درصدی سنگ کشور را در اختیار دارد و دارای ۳۰۰ معدن سنگ تزیینی است که حدود هفت میلیون تن در سال از آن استخراج می شود، اما متاسفانه این چین است که بازار را در دست دارد، حالا چه سنگ ها تزئینی باشد و چه برای مصارف دیگر به کار گرفته شود، کد مردمان سرزمین چشم بادامیها را بر پیشانیش داشته و با اینکه ۲۵ درصد ذخایر سنگ کشور مربوط به سنگ های تزیینی است و اصفهان باید از این لحاظ وضعیت مناسبی داشته باشد، اما آن طور که باید و شاید سنگ روی سنگ در اصفهان بند نمی شود و وضعیت خوبی ندارد.
حمیدرضا فولادگر، رئیس سابق کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی، تنها راهکار حل این مشکل را در کنترل و مدیریت تولید داخل می داند. به نظر او هم اکنون اصفهان دارای پتانسیل ها و ظرفیت های بسیاری در زمینه ذخایر و معادن سنگ است، اما آنچه مهم به نظر می رسد این است که باید فراوری آن را به دست گیریم تا بازارهای همجوار را هم از آن خود کنیم . این همان چیزی است که رئیس سابق خانه صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان و رئیس کنونی خانه صنعت، معدن و تجارت ایران هم با آن موافق است. به گفته سهل آبادی باید در صنعت سنگ به جایی برسیم که تمام مواد استخراج شده از معادن کشور در داخل فرآوری شده و از صادرات خام مواد معدنی کشور جلوگیری شود.
به روز نبودن کارخانجات سنگ
وی مهمترین عامل این موضوع را به روز نبودن کارخانجات سنگ عنوان می کند و معتقد است: باید با نوسازی و بازسازی کارخانجات، جایگاه صادراتی را ارتقا دهیم.
سهل آبادی فراوری منابع در داخل را مساوی با اشتغال و جلوگیری خام فروشی و ارزش افزوده می داند و ادامه می دهد: استان اصفهان با حدود ۵ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تن ذخیره، رتبه دوم ذخیره معدن کشور را دارد، اما تا وقتی که صنعت فرآوری سنگ استان، کهنه و فرسوده است و بیشتر کارخانه های این صنعت نیاز به بازسازی ساختار خود دارند گویی نمی توان به شکوفایی صنعت سنگ اصفهان امیدوار بود. از طرفی به روز کردن ماشین آلات، نیازمند سرمایه در گردشی است که تولید کنندگان از آن بی بهره اند.
حالا نبود توازن بین قیمت و رقابت، باعث شده که ما واردات بی شماری از سنگ هایی داشته باشیم که خودمان بهتر از آن را داریم. سنگ هایی که از برزیل یا چین می آید، حکاکی می شود و اشتغال را از ما می گیرد. به اعتقاد فولادگر، باید قیمت تمام شده را پایین آورد و این در پرتو پایین آوردن قیمت ها و هزینه های سربار است و اگر این مهم به نتیجه نرسد، قطعا با تهدیدات مختلف روبرو خواهیم شد. به نظر او بازار هدف ما باید صادرات باشد نه واردات و مصرف کالا.
بی‌توجهی و عدم پایبندی مسوولان دولتی
در طی سال های اخیر مشکلات بسیاری برای صنعت سنگ ایجاد شده است، مشکلاتی که در بازارهای جهانی نمود بارزی دارد. اینک سـنگ روی سنگ در بازار فراورده های سنگ بند نمی شود. بی‌توجهی و عدم پایبندی مسوولان دولتی به تعهدات شان مساله ای است که واحدهای سنگبری را با مشکلات بسیاراز جمله نقدینگی روبرو کرده است.مساله ای که عضو تشکلهای اقتصادی اصفهان هم از آن به خوبی یاد می کند و می گوید: اجرای قانون پرداخت مالیات بر ارزش افزوده ، واحدهای مرتبط با صنعت سـنگ را با مشکلات بسیار روبرو کرده است و با اینکه این مساله برای مهار تورم نیاز است؛ اما واحدهای سنگبری وقتی در وضع مناسبی از لحاظ نقدینگی به سر نمی برند نمی تواننند با این موضوع کنار بیایند.
به گفته ابوالقاسم سرتیپی، این موضوع دو سال است که به عنوان چالشی بزرگ برای واحدهای سـنگ مطرح می شود و آنها به این مساله همواره اعتراض داشته و هیچوقت نتیجه درستی نگرفته اند، چرا که واحدهای سنگبری خریدار مستقیم نداشته و بیشتر خریداران یا دلالان و یا واسطه ها هستند و سودی زیادی عاید آنها نمی شود.
صادرات سنگ به بازارهای اصلی
رضا احمدی، رئیس اتحادیه سنـگبری های اصفهان نیز معتقد است که سـنگ اصفهان باید به بازارهای اصلی صادر شود و در شرایطی که هستیم تهدیدها را باید به فرصت تبدیل کرد.
در این میان خواسته کسانی که در صنعت سنگ فعالیت می کنند این است که بر محاسبه مالیات بر درآمدشان تجدید نظر شود، چرا که بسیاری از آنها با این محاسبه ها مجبور می شوند که مالیات های میلیونی یا میلیاردی بدهند و چون بیشترشان در واحدهای اجاره ای هستند در توانشان نیست یا متضرر می شوند یا ترجیح می دهند که از این صنعت بیرون بیایند.
به گفته نماینده سابق مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی ، این امر به نفع هیچکس نیست و تعطیلی این واحدها پیامدی جز بیکاری و خوابیدن واحدهای تولیدی نخواهد داشت.
حمیدرضا فولادگر، با اظهار امیدواری از اینکه این مساله با تلاش مسئولان حل خواهد شد ادامه می دهد: دولت باید با حمایت های لازم اجازه ندهد که این صنعت به سمت نابودی برود.
