بـا وجـود ایــن کــه گمــان میشــد، فرصــت ســه ماهــه تابســتان بــرای ایجــاد زیرســاختها و بســترهای مناســب آمـوزش مجـازی عمـده خلاءهـا را پـر کنـد و مشـکلی بـرای آمـوزش مجـازی وجـود نداشـته باشـد، امــا چالشهــای متعــددی پیــش روی خانواده هــا دیــده میشــود. در ایــن رابطــه گفــت و گویــی داشـتیم، بـا دکتـر ایـرج سـلطانی، عضـو هیـات علمـی دانشـگاه و طـراح و مشـاور نظـام هـای منابـع انسـانی کسـب و کارهـا کـه در رابطـه بـا اهمیـت فراهـم کـردن فضـای فیزیکـی مناسـب و مدیریـت محــل دریافــت آمــوزش مجــازی دانش آمــوزان مــی گویــد. گفــت و گــوی زیــر را بــا او بخوانیــد:
به نظر شما با توجه به وضعیت آموزشی حاضر و وجود کرونا و مجازی شدن مدارس می توانیم مدیریت مناسبی برای دانش آموزان داشته باشیم تا دچار افت تحصیلی نشوند؟
بــا توجــه بــه اینکــه توســعه پایــدار، در گــرو خلــق ارزش بــوده و ایــن معنــا از طریـق سـرمایه گـذاری بـر روی سـرمایه هـای انسـانی و مخصوصا دانـش آمـوزان
و دانشــجویان امــکان پذیراســت، بنابرایــن لازم اســت، بــرای اســتفاده درســت از قابلیــت هــای ایــن افــراد و تبدیــل پتانســیل هــای آنــان بــه ارزش هــای مفیــد و فاخــر آمــوزش هــای مناســبی طراحــی و اجــرا شــود.
آمـوزش در سـطوح مختلـف و مخصوصـا در دوران دبسـتان و دبیرسـتان بـه لحـاظ اینکــه پایــه هــای تخصصــی و حرفــه ای آنهــا را شــکل مــی دهــد بایســتی در اجـرای آن وسـواس و دقـت حرفـه ای و اسـتراتژیک بـه خـرج داد، چـون گذشـت زمــان بــه هیــچ عنــوان قابــل جبــران نیســت، در شــرایط فعلــی بــا توجــه بــه بیمـاری کرونـا و مجـازی شـدن آمـوزش هـا از ایـن نـوع رویکـرد آموزشـی فقـط در خصـوص انتقـال مفاهیـم علمـی و درسـی مـی تـوان در فضـای مجـازی اسـتفاده نمـود، ولـی آنچـه مهـم اسـت بـه جـای آمـوزش بایسـتی دانـش آمـوزان در فضـا و محیـط یادگیـری قـرار گیرنـد بـه تعبیـر دیگـر آمـوزش مجـازی شـاید در آمـوزش و انتقـال مفاهیـم درسـی تـا حـدودی موفـق عمـل کنـد، ولـی شـک وجـود دارد کـه بتوانـد فضـای یادگیـری و شـوق یادگیـری را ایجـاد کنـد، در ایـن خصـوص مدارس و متولیــان امــر مــی تواننــد از طریــق ارایــه محتــوای تعاملــی و تکمیلــی و درگیــر کــردن دانــش آمــوزان معرفــی منابــع غیــر مجــازی و ایجــاد انگیــزه تــا حــدودی کاسـتی هـای آمـوزش هـای مجـازی را کاهـش دهنـد.
نبود زیرساخت ها تا چه حد می تواند به عدم مدیریت در این زمینه کمک کند؟
کمبـود یـا نبـود زیرسـاخت موجـب مـی شـود کـه مدیریـت فضـای یادگیـری مجـازی مشـکل و خسـته کننـده باشـد و ایـن امـر اثـر بخشـی و دسـتاوردهای آمـوزش مجـازی را تحـت تاثیـر قرارمـی دهـد، عواملـی نظیـر کنـدی اینترنت، قطــع شــدن هنــگام آمــوزش، عــدم تســلط کافــی بــرای اســتفاده از فضــای مجــازی ،صــدای نامناســب و … مــی توانــد مدیریــت ایــن سیســتم را دچــار مشــکل نمایــد و از طــرف دیگــر ضعــف در فرهنــگ اســتفاده از امکانــات و زیرسـاخت هـای فضـای مجـازی بـرای آمـوزش درسـی نیـز از جملـه عواملی اســت کــه ممکــن اســت دشــواری هایــی را ایجــاد کنــد، بنابرایــن در ایــن راسـتا بایسـتی روی دو محـور کلیـدی بیشـتر کار شـود، یکـی ایجـاد و ترمیـم زیرسـاخت هـای سـخت افـزاری و دوم تقویـت فرهنـگ و سـبک اسـتفاده از فضـای مجـازی بـرای آمـوزش .
مشکلی که وجود دارد ما تنها می توانیم در زمینه آموزشی مدیریت کنیم و وضعیت پرورشی و تربیتی بچه ها با آموزش های مجازی دچار مشکل خواهد شد در این رابطه نظر شما چیست؟
هـدف اصلـی آمـوزش و پـرورش تربیـت نیـروی انسـانی حرفـه ای بـرای ورود بـه دانشـگاه هـا و یـا بـازار کار اسـت، ولـی ایـن امـر دارای ابعـاد وعمق بیشـتری اسـت و آن توجـه بـه تربیـت شـهروندان و یـا آمـاده کـردن آنهـا بـرای یـک زندگی سـعادتمند و اثرگـذار اسـت، در آمـوزش هـای حضـوری و تعاملـی بـه لحـاظ ماهیـت آن و امکان اسـتفاده از تجـارب و رفتـار همدیگـر توسـعه شـخصیت و پـرورش بهتـر تحقـق مـی یابـد، چـون پـرورش دانـش آمـوزان و یـاد دادن سـبک زندگـی به آنهـا نیازمنـد زندگی کـردن بـا همدیگـر، گفـت گـو، تاثیرگـذاری و تعامـل واقعـی اسـت کـه ایـن امـر در فضــای مجــازی کمتــر اتفــاق مــی افتــد، بنابرایــن در کنــار مزایــای آمــوزش مجــازی مــی تــوان بزرگتریــن اشــکال آن را کــم توجهــی بــه ابعــاد شــخصیتی و پرورشــی دانـش آمــوزان دانــست، بـرای جبران این نارسـایی هــا، پیــشنهاد مـی شـود، بخشـی از آمـوزش هـای مجازی بـا دادن مسـئولیت بـه دانـش آمـوزان ،تعریف پـروژه هـای اجتماعـی، تعریـف تکالیـف جمعـی )کـه افـراد در فضـای مجـازی بـا تعامـات انجـام دهنـد.( ارایـه محتـوای تکمیلـی در کنـار مباحـث صرفـا علمـی و درســی، ارایــه الگوهــای مناســب رفتــاری و …. انجــام شــود، تــا از ایــن طریــق جنبـه هـای آموزشـی و پرورشـی تقویـت شـود.
چگونه می توان از توان خانواده ها برای جبران کمبودهای مجازی استفاده کرد ؟
اتفاقـا ایـن سـوال خیلـی مبنایـی و اساسـی اسـت، در شـرایط معمـول و عـادی خانـواده هـای مـا وظیفـه آمـوزش و پـرورش دانـش آمـوزان در محورهـای علمـی، رفتـاری و شـخصیتی را بر عهـده مراکز آموزشـی گذاشـته انـد و خودشـان خیلـی درگیـر ایـن کار نمـی شـوند، ولـی در شـرایط فعلـی کـه بیمـاری کرونـا وجـود دارد، بـه خوبـی نمـی تـوان نقـش هـا و کارکردهـای واقعـی مـورد انتظـار خانـواده هـا و جامعـه را تحقـق داد، بنابرایـن نقـش خانـواده هـا در اثربخـش کـردن آمـوزش هـای مجـازی خیلـی پررنـگ اسـت،
لـذا لازم اسـت، آمـوزش در ایـن شـرایط روی سـه محـور مدرسـه، آمـوزش مجـازی کـه آمـوزش هـای پایه را انجـام مـی دهـد. محـور دانـش آمـوزان کـه بایسـتی در آنـان انگیـزه و شـوق یادگیـری و تـاش خـارج از برنامـه ایجـاد شـود. محـور خانـواده کـه در ایـن زمینـه بایسـتی بخشـی از کارکـرد هـای آموزشـی و رفتاری توسـط آمـوزش و پـرورش تعییـن و اجـرا و پیگیـری آن بـر عهـده خانـواده هـا گذاشـته شـود . محورهایـی از قبیـل توجـه جـدی بـه آمـوزش هـای مجـازی، رعایـت ضوابـط مشـخص شـده، انجـام تکالیــف، بــه کارگیــری آن در زندگــی روزمــره، توجــه بــه مســئولیت هــای خانوادگــی افــراد ،برقــراری ارتبـاط مـداوم بـا مدرسـه نقـش هایـی اسـت کـه خانـواده هـا مـی تواننـد انجـام دهنـد و از طـرف دیگـر خانـواده هـا مـی تواننـد در تبدیـل مباحـث علمـی بـه رفتـار و تقویـت انگیـزه یادگیـری نقـش ایفـا نمایند و شـرایطی را فراهـم کننـد کـه بخشـی از مسـئولیت هـای معلـم را در خانـواده ایفـا نماینـد.
طـرح سـوالات چالشـی و یافتـن پاسـخ بـرای ایجـاد روحیـه پرسشـگری و تحلیلـی دانـش آمـوزان کمـک مـی کنـد، طـرح مسـئولیت هایـی کـه دانـش آمـوزان در خانـواده و یـا در محلـه انجـام دهنـد موجـب تقویـت مسـئولیت پذیـری و پاسـخگویی مـی شـود، تدویـن طـرح هـای مشـارکتی در خانـواده باعـث تقویـت کار تیمـی شـده و برنامـه ریـزی روزانـه و هفتگـی بـرای انجـام کارهـاو درس خوانـدن به انسـجام مدیریـت زمـان ختـم مـی شـود. بـه طـور کلـی در شـرایط کرونـا در بعـد پرورشـی خانـواده هـا بـا یـک نظـام مشـخص بایسـتی درگیـر کار شـوند و بـرای آنـان نقشـی تعریـف شـود، تـا هماهنگـی هـای لازم بین آمـوزش مجـازی وآمـوزش در خانـواده ایجـاد و ابعـاد شـخصیتی و رفتـاری آمـوزش و دانـش آمـوز تقویـت شـود.
