برق سکه مهریه را بی مهر کرد

• دوئل مهریه و طلاق

حالا گرانی طلا، صف های مهریه را سکه کرده است. مونا دختر جوانی است که سه سال نیست ازدواج کرده، به قول خودش خیانت چیزی نیست که او بخواهد به راحتی از آن بگذرد. وقتی دخترخاله اش را با شوهرش دیده، تصمیم گرفته که رخت طلاق را بپوشد و مهریه اش را به اجرا بگذارد.

اینجا، حتی رنگ سرخ کرونا هم نتوانسته، زنان جوان را خانه نشین کند، آنها آمده اند تا حقشان را بگیرند. توی شلوغی و ازدحام، هر کسی حرف خودش را می زند، کسانی که آمده اند تا حقشان را بگیرند و کسانی هم که تنها برای انتقام، پایشان به این مکان باز شده است؛ هرچه که باشد، طعم گس مهریه های سنگین وقتی كه در داغی ازدواج و پز دادن های غیر اصولی گیر می افتد، نه منطق سرش می شود و نه عقل تا جایی كه راهش به ناكجاآباد هم می رسد.

مریم و ستاره هر دو هم سن هستند و  ۲۵ سال را رد كرده اند، دهه هفتادی هایی که حالا در صدر فهرست های آمار طلاق جا گرفته اند. مریم سه سالی است که ازدواج کرده و ستاره تنها ۶ ماه از ازدواجش گذشته.  هر دو آمده اند تا برای گرفتن مهریه شان اقدام کنند. انگار همه چیز برایشان یک شوخی است. استدلالی برای ختم زندگی مشترکشان ندارند و مشکلشان این است که دیگر زندگی که داشته اند برایشان جذاب نیست و دوستش ندارند.

ستاره می گوید: تصور می‌کردم بعد از ازدواج به او علاقه مند می‌شوم و این بی تفاوتی ام نسبت به او به مرور زمان از بین می‌رود. ولی الان که یکسال است با او ازدواج کرده ام، اصلا نتوانسته ام به او علاقه‌مند شوم. زن جوان گفت: من هیچ احساسی نسبت به شوهرم ندارم و نمی‌توانم در کنار او زندگی کنم. سعید هیچ اخلاق بدی ندارد و ما هیچ اختلافی با هم نداریم. فقط من نمی‌توانم او را در کنار خودم تحمل کنم.

• قصه پر غصه مهریه های نجومی

زندگی هایی که به یک مو بند است و حالا در صف های طولانی مهریه خودش را به رُخ می کشد. طی ۲ سال گذشته، بیش از ۱۰ هزار نفر به دلیل مهریه زندانی و آزاد شده‌اند .

قصه پر غصه مهریه های نجومی، حكایت پردردی از صفحات زندگی جوانان دم بخت امروزی و حتی جوانانی است كه شاید چند سال پیش پای سفره عقد نشستند و حالا افسوس قبول مسئولیتی بس فراتر از توان شان را می خورند؛ قصه ای كه حالا با نوسانات قیمت سكه، فراتر از هزار و یك شب، برایشان ماجرا ساخته و هر چه بیشتر پیش می رود، قربانیان بیشتری هم برجا می گذارد. مهریه های نجومی تا به حال قربانیان زیادی داشته است. مهریه هایی كه نه به صغیر رحم می كند و نه به كبیر. هم مردان اسیر آنند و هم زنان در چنبره اش ناگزیر به نبردند .

صادق از جمله کسانی است که در این گرداب اسیر شده و معتقد است که مشاوره دادگاه دردی را دوا نمی‌کند و هستند مشاورانی که دور و بر دادگاه عین کارچاق کن‌ها و دلال عمل می‌کنند و بیشتر برایشان مادیات مهم است تا معنویات.آنها به دنبال پولشان هستند و برایشان فرقی نمی‌کند رضا، حسین، فریبا، زهرا و مریم جدا بشوند یا نه.

البته داستان طلاق او بدون مشاوره تمام شده، چراکه می‌گوید: دادگاه بدون مشاوره رضایت داد تا رأی عدم سازش ما را صادر کنند. خودش معتقد است مشاوران دادگاه تأثیری در روند طلاق ندارند و اگر مشاوره هم بشوی چون پایت به آنجا رسیده دیگر می‌خواهی، همه چیز زودتر تمام شود. او که تجربه طلاق توافقی وغیرتوافقی را داشته اعتقاد دارد: « هر طلاقی که سریع‌تر تکلیف فرد را مشخص کند، بهتر است و گرفتن زمان فقط وقت آدم‌ها را می‌گیرد و بس، چون به هر حال هر طور که باشد در طلاق غیرتوافقی باید مهریه را پرداخت کنی. اگر هم از لحاظ مالی در تنگنا باشی، با چندین قسط کارت حل می شود». به نظر او مهریه پول زوری است که بعضی ها یاد گرفته اند، می توانند با آن تجارت کنند و ازدواج در برخی مواقع تبدیل به یک تجارت سودآور شده است.

• تصمیمی برای طلاق

روزانه ۵۰۴ واقعه طلاق در ایران به ثبت می‌رسد. نهادهای دولتی به دنبال ایجاد محدودیت‌های قانونی برای جلوگیری از افزایش آمار طلاق هستند. در همین راستا سامانه‌ای به نام «تصمیم» در برخی استان ها راه‌اندازی شده است. مقام‌های دولتی می‌گویند که این سامانه مانع رشد آمار طلاق شده است. رئیس کانون دفترداران ازدواج و طلاق اما معتقد است: کاهش ازدواج موجب روند نزولی آمار طلاق شده است.

محدودیت هایی که در حوزه های مختلف پیش آمده و سلب آزادی های عمومی و حتی محدودیت در سفر و بروز کمتر عواطف و احساسات و حتی بروزاحساساتی همچون استرس، ابهام و سرگردانی و نبود نشاط از عوارض شیوع کرونا ویروس است که موجب شده آمار طلاق بالا برود.

• معامله یا کلاه برداری

امروزه در جامعه ما ازدواج بیشتر از آنکه پیوند درونی و تعهد دو نفر به یکدیگر باشد، تجارت و معامله است. ازسوی دیگر فشارهای مرسومی نیز همچون بلایای طبیعی در کشور ما نسبت به سایر نقاط جهان با شدت بیشتری وجود دارد که بر زندگی مردم تأثیر منفی می گذارد.

بی جهت نیست که در اکثریت خواستگاری ها از شغل، ماشین، میزان حساب بانکی، خانه و امثالهم طرف سوال می شود. چون خانواده دختر هم تمام حواسش را جمع می کند که در این معامله ضرر نکند.

بدیهی است که چنین نگاه تجاری به ازدواج و تشکیل خانواده که از اصیلترین روابط انسانی است، پس از مدت کوتاهی مشکلات زیادی به بار خواهد آورد، مشکلاتی که اکنون در صف های طولانی و شلوغی های دو سر باخت مهریه خودش را نشان داده است. معامله ای که خیلی ها فکر می کنند در آن کلاه سرشان رفته و سعی در بهم زدن آن دارند.

• اقتصاد، اجتماع، خیانت

تقی رستم وندی، معاون وزیر کشور و رییس سازمان امور اجتماعی کشور علل بالا رفتن این آمار را در مسائل اقتصادی و اجتماعی می داند. به اعتقاد او جامعه ایرانی تنها با این مشکل مواجه نیست، بلکه علاوه بر فشارهای ناشی از شیوع بیماری کووید ۱۹ و تاب آوری مقابل آن از سالهای گذشته، فشارهای تحریم را متحمل بوده به شکلی که کمتر جامعه ای می تواند در مقابل چنین فشارهایی تاب بیاورد. از آمار طلاق سال به سال در حال افزایش است به گونه ای که اغلب بنیان خانواده در ایران را دچار آسیب های جدی کرده است.

اغلب در صحبت از عوامل طلاق به مواردی از قبیل عوامل اقتصادی اعتیاد، خیانت، عدم رضایت جنسی و امثالهم اشاره می شود.

اما در کنار همه این عوامل به عامل دیگری که همیشه مغفول مانده است نیز باید اشاره کرد و آن عامل خود «ازدواج » است.

ازدواج در عرف اجتماعی و تعریف ادبی به جفت شدن و پیوند دو نفر اشاره می کند؛ یعنی دو انسان در شرایطی برابر و بر اساس میل و خواهش درونی یکدیگر را برای زندگی کردن در کنار هم مناسب می یابند.

• وقتی شرخرها به میدان می آیند

شادی محتشمی، وکیل دادگستری که در این زمینه تجربه های زیادی دارد و همواره دستی بر آتش مشکلات مهریه داشته است، می گوید: بالا رفتن قیمت سکه و طلا یک طرف قضیه هست و طرف دیگر قضیه، زنانی هستند که با وجود دوندگی های زیاد به آنچه حقشان هست، نمی رسند. بنابراین نباید یک طرفه به قاضی رفت. این در حالی است که در گذشته زنان خیلی زود به نتیجه می رسیدند، اما اکنون مطالبه مهریه حتی اگر حق قانونی زن باشد، متوقف می شود و درحال حاضر مطالبه مهریه فقط از طریق اجرائیات ثبت امکان پذیر است که گاهی به این علت که پروسه طولانی می شود، زنان حتی با دوندگی زیاد نمی توانند به حقشان برسند و برخی مردان، با دور زدن قانون، این موضوع را به نفع خود تمام می کنند.

جالب اینجاست که در این آشفته بازار گاهی شرخرها هم سر و کله شان پیدا می شود تا با شکل دیگری مطالبه گری مهریه را آغاز کنند. این شرخرها که به گفته این وکیل دادگستری اغلب از طرف خانواده زنان مطلقه استخدام می شوند با رعب و وحشت و یا نشستن کنار محل کار یا در منازل سعی می کنند که در هر شرایطی مهریه را برای خانواده عروس زنده کنند.