از افسردگی فصلی چه می دانید؟

از افسردگی فصلی چه می دانید؟

از افسردگی فصلی چه می دانید؟ | با تغییر فصول، تغییرات زیادی در اطراف ما به وجود می آید. مثلا با آمدن پاییز روزها کوتاه تر می شوند و گیاهان و بعضی از حیوانات خودشان را برای خواب زمستانی آماده می کنند. علاوه بر این تغییرات، خل و خوی بسیاری از ما نیز دچار اختلال می شود، که به اصطلاح به آن افسردگی فصلی یا اختلال عاطفی فصلی می گویند.

اختلال عاطفی فصلی با نام اختصاری SAD ، به اختلالی گفته می شود که در بعضی از افراد با تغییر فصل به وجود می آید. این اختلال را اولین بار نورمن روزنتهال با کمک همکارانش در موسسه ملی بهداشت روان آمریکا تعریف کرد. با تغییر فصل برخی از افراد دچار تغییر جدی در شرایط روحی خود می شوند.

زیاد خوابیدن، پایین آمدن سطح انرژی و احساس افسردگی از مواردی است که در این نوع اختلال ممکن است آن را احساس کنید. این نشانه های معمولا با تغییر فصل از بین می رود و به شکل پایدار در فرد ثابت نمی ماند. به همین دلیل به آن افسردگی فصلی گفته می شود. اما افسردگی فصلی دقیقا چیست؟ چطور بدانید که افسردگی فصلی دارید؟ چرا به این اختلال دچار می شوید؟ چطور می شود با افسردگی فصلی مقابله کرد؟

افسردگی فصلی دقیقا چیست؟

اختلال عاطفی فصلی (SAD) نوعی افسردگی است که هر ساله با تغییر فصل و معمولا در زمستان رخ می دهد. افسردگی فصلی بر خلق و خو ، خواب ، اشتها و سطح انرژی تاثیر گذار است و حتی ممکن می تواند از روابط فردی گرفته تا روابط اجتماعی نیز اثر گذار باشد.

زمانی که به افسردگی فصلی دچار می شوید، احساسی مثل بی ارزشی، عدم تمایل به انجام کار و غیره را در محل کار ، مدرسه و در کل زندگی خود احساس کنید. جالب است بدانید که این حالات در تابستان علاوه بر احساس ناامیدی و غم با استرس و عدم علاقه به دوستان یا فعالیت هایی که معمولا دوست دارید، همراه است.

اختلال افسردگی فصلی در فصل تابستان بسیار کمتر دیده می شود، و بیشتر در پاییز یا زمستان با کوتاه شدن روزها خودش را نشان می دهد و تا روزهای روشن بهار یا اوایل تابستان باقی می ماند. افسردگی فصلی به ویژه زنان و جوانان را بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد.

چطور بدانید که افسردگی فصلی دارید؟

کاهش نور و گرما در زمستان باعث می شود بسیاری از افراد احساس خستگی بیشتری داشته باشند، و البته جای نگرانی نیست. اما اگر علائم شما هر سال تقریبا در یک زمان مشخص خودش را نشان می دهد، به احتمال زیاد افسردگی فصلی است و می تواند بر کیفیت زندگی شما تاثیر داشته باشد.
با این حال، زیاد جای نگرانی نیست با تغییر فصل بهبود پیدا خواهید کرد. به طور کلی اگر موارد زیر، با تغییر فصل در شما پیدا می شود، به احتمال زیاد به افسردگی فصلی دچار شده اید:

• احساس می کنید که همیشه خوابتان می آید ، یا اینکه در خوابیدن مشکل دارید.
• خیلی خسته اید و انجام کارهای روزمره برایتان سخت است.
• اشتهای شما تغییر کرده است ، به ویژه بیشتر به خوردن غذاهای شیرین و نشاسته ای تمایل پیدا کرده اید.
• احساس ناراحتی و گناهکار بودن می کنید.
• احساس ناامیدی می کنید.
• به شدت تحریک پذیر شده اید.
• از معاشرت با افراد یا فعالیت هایی که قبلا لذت می بردید، اجتناب می کنید.
• احساس تنش و استرس می کنید.

درست مثل افسردگی ، شدت علائم افسردگی فصلی نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. شدت این علائم اغلب به مسائل ژنتیکی و موقعیت جغرافیایی بستگی دارد. برای بسیاری ، این علائم معمولا از ابتدای پاییز به شکل خفیف شروع می شوند و در تاریک ترین روزهای زمستان به تدریج بدتر می شوند. سپس ، تا بهار یا اوایل تابستان ، علائم برطرف می شوند و دوباره احساس عادی و سالم بودن می کنید.

برای تشخیص بالینی اختلال عاطفی فصلی ، باید علائم این نوع افسردگی را به مدت دو یا چند سال متوالی تجربه کرده باشید. صرف نظر از زمان یا ماندگاری علائم ، اگر احساس افسردگی شدید شود و زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد ، حتما باید به دنبال درمان آن باشید.

چرا به افسردگی فصلی دچار می شوید؟

دانشمندان هنوز دلایل دقیق و قطعی برای افسردگی فصلی پیدا نکرده اند، اما بعضی از آنها معتقدند که دلیل آن ریشه در هورمون ها دارد. بعضی از هورمون ‌ها در زمان ‌های مشخص و مشابهی در هر سال، بر مغز تاثیر می گذارند. به اعتقاد دانشمندان اختلال خلقی فصلی، به احتمال زیاد به دلیل همین تغییرات هورمونی است.

یک نظریه هم وجود دارد. بعضی از محققین معتقدند، با کاهش نور خورشید در فصل پاییز و زمستان مغز سروتونین کمتری تولید می کند؛ سروتونین ماده ‌ای شیمیایی است که حالات و احساسات انسان را کنترل و تنظیم می ‌کند. زمانی که سلول‌ های عصبی مغز که وظیفه ی تنظیم حالات انسان را دارند، به درستی کار نکنند، احساس افسردگی به همراه نشانه ی خستگی و اضافه وزن از انسان ظاهر می شود.

افسردگی فصلی معمولا از دوران جوانی شروع می‌ شود و شیوع آن در زنان نسبت به مردان بیشتر است. بعضی از افرادی که دچار افسردگی فصلی می شوند ، نشانه ‌های کم و نه چندان شدیدی مثل زودرنجی را تجربه می کنند. در حالی که بعضی دیگر از افراد نشانه‌ های شدید تری را تجربه می کنند ، به طوری که در روابط و کارشان اختلال ایجاد می شود.

از آنجایی که نبود نور کافی در طول زمستان با اختلال خلقی فصلی مرتبط است، این اختلال در کشورهایی که در طول سال، نور خورشید شدید تر می تابد، کمتر دیده می شود. همانطور که اشاره شد، علت اصلی افسردگی فصلی ناشناخته است، با این حال عوامل زیر را می توان جز عوامل اصلی ابتلا به این اختلال دانست:

• تغییر ساعت بیولوژیکی بدن. کاهش میزان نور خورشید در پاییز و زمستان ممکن است باعث شروع افسردگی فصلی شود. این کاهش نور خورشید ساعت داخلی بدن را مختل کرده و منجر به احساس افسردگی شود.
• تغییر سطح سروتونین. افت سطح سروتونین ، ماده شیمیایی مغز (انتقال دهنده عصبی) که بر خلق و خوی تاثیر می گذارد ، در این اختلال نقش دارد. کاهش نور خورشید باعث افت سروتونین شده و ممکن است باعث افسردگی شود.
• تغییر سطح ملاتونین. تغییر فصل می تواند تعادل سطح ملاتونین بدن را که در الگوی خواب و خلق و خو نقش دارد ، مختل کند.

چه عواملی امکان ابتلا به افسردگی فصلی را افزایش می دهد؟

اختلال عاطفی فصلی در زنان بیشتر از مردان است، و در جوانان بیشتر از بزرگسالان رخ می دهد. عواملی که ممکن است خطر ابتلا به اختلال عاطفی فصلی را افزایش دهند عبارتند از:

سابقه خانوادگی. این احتمال وجود دارد، که افراد مبتلا به این اختلال خویشاوندی با افسردگی فصلی یا سایر انواع افسردگی داشته باشند.
داشتن افسردگی یا اختلال دو قطبی. در صورت داشتن یکی از این موارد ، علائم افسردگی ممکن است به صورت فصلی بدتر شود.
زندگی کردن دور از خط استوا. به نظر می رسد اختلال عاطفی فصلی بیشتر در بین افرادی که در شمال یا جنوب خط استوا زندگی می کنند شایع است. دلیل این موضوع شاید به کاهش نور خورشید در زمستان و روزهای طولانی تر در ماه های تابستان مربوط باشد.
چطور می شود با افسردگی فصلی مقابله کرد؟
درمان های اختلال عاطفی فصلی به ویژه برای فصول سرد سال، شامل نور درمانی ، دارو ، تجویز هوای یونیزه ، درمان شناختی رفتاری و مکمل دقیق هورمون ملاتونین است.

نور درمانی

تغییرات مربوط طول مدت روشنایی روز، بر ترشح ملاتونین اثر داشته و در نتیجه بر ایجاد افسردگی فصلی تاثیر می گذارد. این نشان می دهد که نور درمانی ممکن است یک درمان موثر برای مقابله با این اختلال باشد. در نور درمانی از یک جعبه لامپ استفاده می شود، که نور بسیار بیشتری نسبت به یک لامپ رشته ای معمولی ساطع می کند.

نور سفید روشن ، نور آبی یا نور سبز (در واقع فیروزه ای یا سبز آبی) ، از جمله نورهایی هستند که با هر کدام با یک طول مشخص برای درمان این اختلال استفاده می شوند. بیمار در فاصله ای معین ، معمولا ۳۰-۶۰ سانتی متر ، بین نیم تا یک ساعت مقابل جعبه با چشمان باز می نشیند اما به منبع نور خیره نمی شود.

این نوع درمان معمولا برای افراد خوشایند نیست و به همین دلیل مطالعات نشان می دهد که بیشتر کسانی که از نوع درمان استفاده می کنند، آن را قطع کرده و ادامه نمی دهند.

نور درمانی با قرار گرفتن در معرض نور خورشید ، یا با گذراندن وقت بیشتر در خارج و یا استفاده از هلیواستات کنترل شده توسط کامپیوتر برای تاباندن نور خورشید به پنجره های خانه یا محل کار نیز انجام شود. اگرچه نور درمانی اصلی ترین درمان برای اختلال عاطفی فصلی است ، اما به دلیل تهدید سرطان پوست ، باید از نور مستقیم خورشید به مدت طولانی یا نورهای مصنوعی که محدوده فرابنفش را مسدود نمی کنند ، جلوگیری شود.

دارو درمانی

تاثیر داروهای ضد افسردگی مهارکننده جذب مجدد سروتونین در درمان افسردگی فصلی اثبات شده است. طبق آزمایشات انجام شده، استفاده هم زمان از نور درمانی و داروهای ضد افسردگی تا ۷۰ درصد در درمان افسردگی فصلی موثر هستند.

جمع بندی

افسردگی فصلی یکی از اختلالاتی است که بسیاری از افراد آن را با تغییر فصل تجربه می کنند. شدت علائم این بیماری در افراد مختلف متفاوت است، و با توجه به عوامل تاثیر گذار بر خلق و خود، هر فرد ممکن است افسردگی فصلی را به شکل خفیف یا ضعیف تجربه کند.

علت این اختلال خلقی هنوز به درستی شناخته شده نیست، اما ثابت شده، عواملی مثل ژنتیک و کم یا زیاد شدن نور در به وجود آمدن افسردگی فصلی تاثیر دارند. درمانی های مختلفی برای این اختلال وجود دارد که مهمترین آنها نور درمانی و استفاده از داروهای ضد افسردگی است.